Scene 1

Alles is donker. We horen Marlène Dietrich (strofe 1). Frans zit aan een tafeltje, het dagboek van zijn vader in de handen. Langzaam gaat het licht aan en wordt Frans belicht. De muziek sterft langzaam uit.

Voor de kazerne

bij de grote poort

Stond er een lantaren

en staat nog voor de poort.

Zo willen wij ons daar weerzien.

Bij de lantaren dicht bijeen.

Met jou Lili Marleen. Met jou Lili Marleen.

1 Frans     Toen mijn moeder in 2005 moest worden opgenomen in een rusthuis - zij was dementerend – stond ik voor de opdracht het ouderlijk huis leeg te maken. Tijdens deze niet bepaald aangename activiteit, omwille van emotionele redenen, ontdekte ik een merkwaardig boekje. Het bleek een dagboek van mijn vader te zijn, geschreven tijdens de eerste drie maanden van de Tweede Wereldoorlog.

In die periode heb ik dit boekje wel even doorbladerd maar wegens tijdgebrek is er toen verder niets mee gebeurd en heb ik het opgeborgen.

Ondertussen zijn we twaalf jaar verder en vond ik het stilaan tijd om er iets meer mee te doen dan het in de la te laten liggen. Zo ontstond dit boekje.

Het boekje omvat meer dan alleen notities over de dage­lijkse ervaringen van mijn vader tijdens de oorlog. Ik vond ook aantekenin­gen over Franse lessen die hij gevolgd heeft om zich in Frankrijk verstaanbaar te kunnen maken. Tevens noteerde hij alle plaatsen waar hij geweest is, verbleven heeft of die hij gezien heeft. Her en der vond ik ook enkele titelbladen met woorden zoals "Verkenner", "Schild­wacht", maar zonder verdere beschrijving. Hij noemde het ook een "Theorieboekje" wat mij doet vermoeden dat het bedoeld was om meer te zijn dan alleen maar een dagboek, namelijk een soort handleiding waarin gegevens over zijn opleiding tot militair dienden vermeld.

Dit is het verhaal van mijn vader. Het verhaal van de eerste drie oorlogsmaanden zoals mijn vader ze beleefd heeft.

Scene 2

George schrikt wakker. We horen de aankondiging dat Duitsland België binnengevallen is. We horen ook overvliegende vliegtuigen, Duitse stemmen, bominslagen .. een aantal soldaten is zich aan het klaarmaken ( kunnen Andre, Frans en Paul zijn of Luitenant Fortan en Adjt Gooris of andere figuranten)

1 George      Antoine ….. Antoine (schudt hem)

2 Antoine     Mmm …. (draait zich om) hoe laat is het?

3 George     Half drie.

4 Antoine     Half drie. Gij zijt zeker zot. Kruip terug in uw bed en laat mij slapen. Half drie, alstublieft zeg, ….en het is dan ook nog zaterdag.

5 George     Komaan opstaan … Het is oorlog!

6 Antoine    Oorlog .. oorlog. Weer een oefening zeker.

7 George    Nee, Antoine, het is serieus nu, de Duitsers zijn de grens over.

8 Antoine    (vliegt recht) wat zeg je, … de grens over? (pakt zijn spullen bij elkaar)

9 George    Ja. We moeten onmiddellijk vertrekken naar Brugge., ze zijn al bijna in Luik. Het fort van Eben Emael is al in hun handen.

10 Antoine   Het fort van Eben Emael. Hoe is dat mogelijk? Onze commandant heeft vorige week nog gezegd dat dat fort oninneembaar is.

11 Georges    De Duitsers zijn met zweefvliegtuigen op het dak geland en hebben zo het fort bij verrassing ingenomen.

12 Antoine     We mogen toch nog eerst naar huis om afscheid te nemen?

13 George     Nee, nee, we moesten al weg zijn. Heel het regiment staat al klaar. De Duitsers zijn ons al aan het bombarderen. En ons leger trekt zich terug achter de KW-linie. Allee, haast u, …als we in Brugge zijn kunt ge een brief schrijven.

14 Antoine     Naar Brugge? Dat is toch de verkeerde richting?

15 Georges   Ja, maar wij mogen nog niet deelnemen aan de oorlog. We moeten eerst ons opleiding afmaken.

16 Antoine     In Brugge?

17 George      Nee, daar verzamelen we en dan gaan we naar Frankrijk.

18 Antoine     Zeg, ge zei iets van de KW-linie. Wat is dat?

19 Georges    Dat is eigenlijk een derde verdedigingslijn die loopt van Koningshooikt, Lier zeg maar via Mechelen en Leuven tot in Waver. Bunkers, anti-tank-hindernissen, prikkeldraadversperringen maar ook overstromingsgebieden en kanalen. Afin, alles om den Duits tegen te houden.

20 Antoine      Amai, en hoe weet gij dat allemaal?

21 Georges      opletten tijdens de les tactiek he. Kom, we zijn weg.

Scene 3

De moeder van George zit aan tafel. Ze is aan het breien, vader komt binnen met de post.

1 Vader     Hier zie moeder, een brief van onze George.

2 Moeder  George? Wat is er gebeurd? Hij is toch niet naar de oorlog?

3 Vader     Maar nee, hij is toch nog maar een maand milicien. Hij zit nog bij de reserve.

4 Moeder  Waarom schrijft hij dan een brief? Allee, doe eens open.

5 Vader      (opent brief en leest). Mmm, ja …. Mm ….

6 Moeder   Wat schrijft hij?

7 Vader      Wel, dat hij met de trein naar Brugge is gegaan en daar goed is aangekomen, hij is je broer Toon tegen gekomen … en hij vraagt hoe het met zijn lief is.

8 Moeder   Is dat alles? Dat is een brief van drie bladzijden. Staat daar maar één zin per blad op? (graait de brief uit de handen van vader en begint te lezen. Ze slaat verschrikt de hand voor haar mond). Dat hebt ge niet verteld he, dat hij twee keer bijna dood was? Hij is al twee keer gebombardeerd. Hier, heb je dat niet gelezen? (zoekt het fragment en leest luidop) …. Mmm … Mmm … ah hier, …. Met die trein dat wij vertrokken zijn naar Brugge, als deze zowat een half uur vroeger vertrokken was, had er van ons niet veel meer overgeschoten, want ze hadden die spoorweg juist gebombardeerd. Precies of dat zij het wisten. Ge moet dan niet vragen hoe lang dat het geduurd heeft, van 's morgens 6 uur tot 4 uur in de namiddag.

9 Vader      Maar moeder, hij wordt niet ingezet. Hij heeft zijn opleiding nog niet gehad.

10 Moeder  Ah en staat dat op den Duits zijn kogels? Niet in het lijf van een rekruut verdwijnen? Staat dat misschien op hun bommen? Geen nieuwelingen uit elkaar rukken? Hier even niet schieten? (Gaat vertwijfeld zitten) Ik ben bang vader.

11 Vader     Och, onze George slaat er zich wel door. Ik ga even tot bij de Molsen.

12 Moeder  Bij de familie Mols? Wat gaat ge daar doen?

13 Vader     Wel, George vraagt toch in zijn brief om hun de groeten te doen en vooral aan zijn Margriet.

14 Moeder   En dan naar 't café zeker? Ik ken dat. Over drie kwartier eten we.