De betonnen sarcofaag

Een rechtbank drama

Gebaseerd op een roman van Michael Connelly

Bewerkt tot toneelstuk door Marc Van Leuven

De auteur en uitgeverij Ambo Anthos geven aan Marc Van Leuven de toestemming om dit toneelstuk te laten opnemen in de nieuwe toneelbibliotheek en de theaterbib van OP&DOEK.

De tekst mag niet gepubliceerd worden in een commerciële uitgave en via (internet)boekhandels worden verkocht.

Publicatie is alleen toegestaan als boekje in de toneelbibliotheek.

Elk gezelschap dat de toneelbewerking wil opvoeren moet zowel de auteur als de bewerker op de hoogte brengen.

Korte inhoud

Het verhaal gaat over een ongebruikelijke civielrechtelijke zaak, waarin een rechercheur van politie ervan wordt beschuldigd vier jaar geleden buitensporig geweld te hebben gebruikt toen hij een vermeende seriemoordenaar dood schoot in de veronderstelling dat de man naar een wapen greep. De vermeende moordenaar probeerde in werkelijkheid zijn haarstukje te pakken. Rechercheur Bran Van Rijn (43) is voor de correctionele rechtbank gedaagd door de weduwe van Jonas Verkerke, een ruimtevaarttechnicus die hij dodelijk trof tijdens de ontknoping van het onderzoek naar de zogenaamde Poppen- maker-moorden.

Voordat de schietpartij plaatsvond, was de politie al bijna een jaar lang op zoek naar de seriemoordenaar die in de media de Poppenmaker werd genoemd omdat hij de gezichten van zijn elf slachtoffers met make-up had beschilderd. Tijdens de in de pers breed uitgemeten speurtocht naar de moordenaar, stuurde deze gedichten en brieven naar Van Rijn en naar de kranten. Na Verkerkes dood liet de politie weten dat zij over onweerlegbare bewijzen beschikte waaruit bleek dat de werktuigbouwkundige de moordenaar was.

Aangezien hij in functie was toen de schietpartij plaatsvond, wordt Van Rijn verdedigd door de officier van justitie. Als het oordeel uitvalt ten gunste van de eiseres, zullen de belastingbetalers voor de kosten opdraaien, niet Van Rijn.

De echtgenote van Verkerke, Elise, wordt vertegenwoordigd door Lies Van Dooren, advocate in burgerrechten die gespecialiseerd is op het gebied van wangedrag van de politie.

Tijdens het proces valt er nog een slachtoffer, vermoord zoals Verkerke zijn slachtoffers doodde.

Schoot Van Rijn toch een onschuldige huisvader of copieer iemand zijn modus operandi?

Van Rijn gaat op zoektocht om zijn naam te zuiveren.

Personages

Lies ( vlijtig Liesje)

Van Dooren

Advocate in burgerrechten die gespecialiseerd is op het

gebied van wangedrag van de politie.

Elise Verkerke – De

Windt

Weduwe van Jonas Verkerke

Rembrand (Bran) Van

Rijn

Politieinspecteur, verdacht van buitensporig geweld

Kim Michielsen

Assistent-Oficier van justitie, verdediging van Van Rijn

Paul Verbeelen

Rechter

Mieke Kessels

Griffier

Sylvia Andriessen

Lerares, vriendin van Van Rijn

Gerd Van Lier

Rechercheur, gespecialiseerd in seks-delicten

Joel De Vos

Journalist

Sven Maes

Politie commisaris, chef van Van Rijn, Rummens en

Van Lier

Eric Rummens

Rechercheur moordzaken

Luc Bergen

Technisch rechercheur

Jacob Claes

Rechercheur, partner van Van Rijn

Jos Delgie

Adjunct-korpschef

Kevin Martens

Anatoom-patholoog

Michel Van de Plas

Vriend van Jonas Verkerke

Dokter Marcel De

Vlegelare

Psycholoog, universiteitsdocent en seksueel-

gedragsonderzoeker

jury

Aantal scenes en replieken

· In de rechtbank : Wie is wie?

Paul

:

Dames en heren, we beginnen de rechtszaak met de zogenaamde inleiding van de advocaten. Bedenk wel dat u dit niet als bewijsvoering hoort op te vatten. De inleiding is een soort van blauwdruk, een wegenkaart, als u wilt, van de route die de advocaat wil bewandelen in zijn of haar zaak. U mag dit derhalve niet als bewijsmateriaal beschouwen. Het kan zijn dat ze met ernstige aantijgingen komen, maar enkel omdat ze het zeggen, is het nog niet waar. Het zijn tenslotte juristen. Het is aan u, de jury om te beslissen of wat de advocaten zeggen tijdens het proces wordt bewezen. Onthoud dat goed. Mevrouw Van Dooren,

u bent als eerste aan de beurt.

Lies

:

Goedemiddag. De rechter heeft inderdaad gelijk wanneer hij zegt dat dit betoog slechts een wegenkaart is. Ik zou u graag een stukje mee op reis willen nemen. Ik wil even benadrukken waar deze zaak wat ons betreft over gaat en tot welke slotsom wij denken dat het bewijsmateriaal zal leiden. Het is een zaak over de rechten van burgers. Het betreft het neerschieten met fatale afloop van een man, genaamd Jonas Verkerke, door de politie.

Deze zaak gaat over een politieagent die niet tevreden was met zijn baan en de gigantische macht die hij daaraan ontleende.

Deze politieman wilde ook uw baan erbij. En de baan van

rechter Verbeelen. En hij wilde het werk van de overheid uit handen nemen om de vonnissen en de straffen uit te voeren die

de rechters en de jury's uitvaardigen. Hij wilde alles. Deze zaak gaat over rechercheur Bran Van Rijn, die u daar aan de tafel van

de gedaagde ziet zitten.

Kim

:

Protest, edelachtbare. Het is niet nodig dat mevrouw Van Dooren mijn cliënt aan de jury aanwijst of op sarcastische toon praat. Inderdaad, wij zitten aan de tafel van de verdediging. Dat komt omdat dit een civiele zaak is en omdat iedereen in dit land het recht heeft wie dan ook aan te klagen, zelfs de familie

van een moordenaar.

Lies

:

Protest, edelachtbare, hij gebruikt zijn protest om de reputatie van meneer Verkerke verder aan te tasten, ook al is die nooit

veroordeeld omdat...

Paul

:

Genoeg, protest wordt toegewezen. Mevrouw Van Dooren, we hoeven niet naar elkaar te wijzen. We weten allemaal wie wie is. We hoeven ook geen opruiende accenten te leggen op bepaalde woorden. Woorden zijn van zichzelf al mooi en lelijk. Laat de woorden voor zich spreken. Wat u betreft, meneer Michielsen, het stoort me bijzonder wanneer de advocaat van de tegenpartij een inleiding of een pleidooi onderbreekt. U komt heus nog wel aan de beurt, meneer. Ik zou willen voorstellen dat u het betoog van mevrouw Van Dooren niet weer onderbreekt tenzij er een flagrante overtreding tegen uw cliënt wordt begaan. Ik acht het

wijzen naar hem geen protest waard.

L&K

:

Dank u, edelachtbare.

Paul

:

Gaat u verder, mevrouw Van Dooren. Zoals ik vanochtend in de raadkamer al zei, wil ik dat de inleiding vandaag wordt afgerond

en heb ik nog een andere kwestie om vier uur.

Lies

:

Dank u, edelachtbare, Dames en heren van de jury, we hebben onze politie allemaal nodig. We kijken op naar onze politie. De meesten van hen, de overgrote meerderheid, doen ondankbaar werk en doen dat goed. Het politiekorps is een onmisbaar onderdeel van onze samenleving. Waar bleven we als we niet konden vertrouwen op politiemensen om ons te dienen en te beschermen? Maar daarover gaat dit proces niet. Ik wil graag dat u dat onthoudt in de loop van het proces. Het gaat erover wat wij doen als een lid van de politiemacht zich aan de regels en de voorschriften waaraan die politiemacht is onderworpen, onttrekt. Zo iemand heet een foute diender. En het bewijsmateriaal zal aantonen dat Bran Van Rijn een foute diender is, een man die op zekere avond vier jaar geleden besloot dat hij rechter, jury en beul was. Hij schoot een man neer van wie hij dacht dat hij een moordenaar was. Een gruwelijke seriemoordenaar, inderdaad, maar op het moment dat de gedaagde ervoor koos zijn wapen te trekken en het af te vuren op Jonas Verkerke, was daar geen enkel wettelijk bewijs voor. U zult van de verdediging allerlei vermeende bewijzen te horen krijgen die de politie zegt te hebben gevonden en die meneer Verkerke met deze moorden in verband brengen, maar bedenk

tijdens het proces waar het bewijs vandaan komt: van de politie

zelf. En bedenk wannéér het is gevonden: nadat meneer Verkerke was geëxecuteerd. Ik denk dat we zullen aantonen dat het veronderstelde bewijsmateriaal op zijn minst onbetrouwbaar is. Op zijn minst dubieus. Het komt erop neer dat u zult moeten besluiten of meneer Verkerke, een getrouwd man met twee jonge kinderen en een goed betaalde baan bij een vliegtuigfabrikant, ook inderdaad deze moordenaar was, de zogenaamde Poppenmaker, of dat hij gewoonweg als zondebok is gebruikt door een politiekorps dat de misstap van een van zijn leden probeerde toe te dekken. De wrede, ongegronde en onnodige executie van een ongewapende man.

Zelfs als hij naar een wapen had gegrepen, wat dan nog? Iemand had de deur opengetrapt. Een man met een pistool. Wie kan het iemand kwalijk nemen dat hij dan, volgens de politie, naar een wapen grijpt om zich te beschermen? Het feit dat hij in werkelijkheid naar zoiets schijnbaar lachwekkends greep als een haarstukje, maakt de hele gebeurtenis des te walgelijker.

Hij is in koelen bloede om het leven gebracht.

Dat mag onze samenleving niet accepteren. We hebben recht op gerechtigheid. Voor Jonas Verkerke duurde de gerechtigheid maar kort. Niet meer dan een paar seconden. Gerechtigheid was de tijd die rechercheur Van Rijn nodig had om de deur open te trappen, zijn negen millimeter Smith & Wesson met satijnglanzende kolf te richten en de trekker over te halen. Gerechtigheid was één schot. De kogel waarmee rechercheur Van

Rijn besloot Verkerke te executeren was een zogenaamde XTP- stopkogel. Dat is een afkorting voor extreme terminal performance. Het is een kogel die uitzet tot anderhalve keer zijn grootte wanneer hij iets raakt, en op zijn weg grote stukken orgaanweefsel verbrijzelt. De kogel verbrijzelde het hart van meneer Verkerke. Dat was gerechtigheid.

Het bewijsmateriaal zal aantonen, dames en heren, dat rechercheur Van Rijn een produkt is van zijn korps. Een gevoelloze, arrogante machine die naar eigen goeddunken gerechtigheid verstrekte. Aan u de vraag of u dat van uw politiekorps verwacht. Aan u de taak om een misdaad recht te zetten, om gerechtigheid te bieden aan een gezin waaraan de vader en echtgenoot is ontnomen.

Ik wil mijn betoog afsluiten met een citaat van een Duitse filosoof, genaamd Friedrich Nietzsche, die een eeuw geleden iets schreef wat volgens mij van toepassing is op waar wij ons vandaag over buigen. Hij schreef: "Wie tegen monsters strijdt, moet ervoor waken dat hij daarbij zelf niet in een monster verandert. Als je de afgrond in kijkt, kijkt de afgrond terug..." Dames en heren, daar gaat deze zaak over. Rechercheur Van Rijn heeft niet alleen de afgrond in gekeken, maar op de nacht dat Jonas Verkerke werd vermoord, keek de afgrond terug. De duisternis overspoelde hem en rechercheur Van Rijn viel. Hij veranderde in dat waartegen hij had gezworen te strijden. Een

monster. Ik denk dat het bewijsmateriaal u geen andere

conclusie zal laten. Ik dank u wel.'

Paul

:

We nemen vijftien minuten pauze.

· Voor het gerechtsgebouw : Een nieuwe moord?

Sven

:

Ik heb je nodig, Bran.

Bran

:

Wat bedoel je? Ik sta toch niet op de lijst?

Sven

:

Dat klopt. Maar we hebben misschien een probleem. Het heeft

met jou te maken.

Bran

:

Een probleem?

Sven

:

Ik neem aan dat je de krant van vandaag hebt gezien. Dat stuk

over je zaak in het Nieuwsblad.

Bran

:

Ja, ik zat het net te lezen.

Sven

:

we hebben weer een brief gehad.

Bran

:

Een brief? Waar heb je het over?

Sven

:

Ik heb het erover dat iemand een brief heeft achtergelaten bij de balie. Met jouw naam erop. En het lijkt verdomd veel op die

brieven die je indertijd van de Poppenmaker hebt gekregen.

Bran

:

Als mijn naam erop stond, hoe weet jij er dan van?

Sven

:

Hij kwam niet via de post. Geen envelop. Het was één vel papier, dichtgevouwen. Met jouw naam erop. Iemand heeft het bij de balie neergelegd. En een van de mensen daar heeft het

gelezen. De rest laat zich raden.

Bran

:

Wat staat erin?

Sven

:

Je zult dit niet leuk vinden, Bran. De timing is nogal beroerd.

Maar in die brief staat min of meer dat je de verkeerde hebt gepakt. Dat de Poppenmaker nog steeds leeft. De schrijver zegt

dat hij de echte Poppenmaker is en dat het moorden gewoon

doorgaat. Hij schrijft dat je de verkeerde hebt doodgeschoten.

Bran

:

Dat is gelul. Die brieven van de Poppenmaker hebben in de krant gestaan en in het boek van De Vos. Iedereen kan die stijl

nadoen en een brief schrijven. Je...

Sven

:

Jaja. Ik weet ook wel dat iedereen zoiets kan schrijven. Maar dat wist de schrijver ook. Dus heeft hij er als bewijs een soort van schatkaart bijgedaan. Een kaart die leidt naar een volgend

lijk.

Bran

:

En?

Sven

:

En dus heb ik Rummens vanochtend naar die plek gestuurd.

Herinner je dat oude gebouw van Hungaria?

Bran

:

Ja, aan de vaart. Een klimzaal. Die tent is vorig jaar tijdens de

rellen toch afgebrand?'

Sven

:

Precies. In de as gelegd. Ze hebben de boel geplunderd en in de fik gestoken. Het enige wat er nog van over is, zijn drie muren en de betonnen vloer. De gemeente wil dat het wordt afgebroken, maar de eigenaar heeft nog geen actie ondernomen. Volgens de brief was dat in elk geval de plek. Er stond in dat ze onder de vloer is begraven. Rummens is met een ploeg werklui eropaf gegaan, inclusief drilboren en de hele mikmak.

Hij heeft een lijk gevonden. Precies zoals in de brief stond.

Onder het beton. Hij heeft een lijk ontdekt.

Bran

:

Dat is... Hoe oud is het?

Sven

:

Dat weten we nog niet. Maar het is wel oud. Daarom bel ik je ook. Ik wil dat je er tijdens de lunch heen gaat en eens kijkt wat je ervan vindt. Of het echt een slachtoffer van de Poppenmaker kan zijn of dat het een andere gek is die ons probeert te naaien. Jij bent de expert. Ga er maar naartoe als de rechter gaat lunchen. Ik zie je daar wel. En dan ben je op

tijd terug voor de inleiding.

Bran

:

Dus die brief lag ineens op de balie?

Sven

:

De baliebeambte vond hem ongeveer vier uur geleden op de balie bij de ingang. Niemand heeft iemand gezien die hem achterliet. Je weet zelf wel hoe druk het 's ochtends is bij de ingang. Bovendien was er een aflossing van de dienst. Ik heb Ruyters ernaartoe gestuurd om de baliebediendes te ondervragen. Niemand wist een reet van die brief, totdat hij

gevonden werd.

Bran

:

Verdomme, laat eens zien.

Sven

:

Dat gaat niet. De lui van de Technische Recherche hebben hem. Ik denk niet dat ze vingerafdrukken vinden, maar we moeten de schijn ophouden. Ik maak wel een kopie en dan neem ik die

mee naar de plaats van delict, goed?

Bran

:

mmm…

Sven

:

Ik weet wat je denkt. Maar laten we eerst eens kijken wat er daar te zien valt. We hoeven ons nog niet druk te maken. Misschien is het wel een stunt van die advocate Van Dooren. Ze

lijkt me ertoe in staat. Ze is wel zo'n type dat alles zal doen om

iemand van het korps te zien hangen. Kickt erop haar naam in

de krant te zien.

Bran

:

En de media? Weten die hier al van?

Sven

:

We hebben een paar telefoontjes gekregen over de ontdekking van een lijk. Ze weten het waarschijnlijk via de zendfrequentie van de lijkschouwer. Wij zijn uit de lucht gebleven. Hoe dan ook, niemand weet iets over de brief en de connectie met de Poppenmaker. Ze weten alleen dat er een lijk is gevonden. Ze vinden het zeker wel spannend dat het is gevonden onder een van de panden die tijdens de rellen zijn platgebrand. We moeten ons in elk geval stil houden over die link met de Poppenmaker. Tenzij degene die de brief heeft geschreven, ook kopieën naar de media heeft gestuurd. Als dat zo is, horen we

dat vanavond.

Bran

:

Hoe heeft hij haar onder de vloer van een biljartzaal kunnen

begraven?

Sven

:

Het gebouw was niet alleen maar een klimzaal. Achterin waren er opslagruimtes. Voordat het Hungaria heette, was het een maalderij van een graanverwerkingsbedrijf. En toen het een klimzaal werd, verhuurden ze gedeelten van de achterkant als opslagplaats. Dit heeft Rummens me allemaal verteld, nadat hij de eigenaar had opgetrommeld. De moordenaar heeft waarschijnlijk een van de ruimtes gehuurd, de bestaande vloer opengebroken en het lijk van het meisje erin gedumpt. De hele

tent is platgebrand tijdens de rellen. Maar het vuur heeft de

betonnen vloer niet beschadigd. Het lijk van die arme meid heeft al die tijd daaronder gelegen. Rummens zei dat ze wel

een mummie leek.

Bran

:

Ok, ik moet nu terug naar binnen.

Sven

:

Prima. Het is raar dat ik het zeg, maar ik hoop dat het een

andere maniak is. Dat lijkt me het beste voor jou.

Bran

:

Goed.

Sven

:

Nog één dingetje. Als de media opduiken, laat je ze maar aan mij over. Wat er ook uitkomt, jij kunt formeel niet bij deze nieuwe zaak betrokken zijn vanwege het proces over die oude zaak. Je komt gewoon een kijkje nemen als deskundige, om het

zo maar te zeggen.

Bran

:

Goed.

· In de rechtbank : Is gebruik van geweld teverantwoorden?

Paul

:

De verdediging heeft het woord.

Kim

:

Dames en heren van de jury, artikel 37 van de wet op het politieambt stelt heel duidelijk dat elk lid van een operationeel kader bij het vervullen van zijn opdrachten van bestuurlijke of gerechtelijke politie, rekening houdend met de risico's die zulks meebrengt, geweld mag gebruiken om een wettig doel na te streven dat niet op een andere wijze kan worden bereikt. Elk gebruik van geweld moet redelijk zijn en in verhouding staan tot het nagestreefde doel. Aan elk gebruik van geweld gaat een waarschuwing vooraf, tenzij dit gebruik daardoor onwerkzaam zou worden. Welnu, rechercheur Van Rijn heeft, zoals confrater Van Dooren reeds aanhaalde, slechts één seconde tijd om de situatie in te schatten. Eén seconde die het verschil maakt tussen leven en dood. De heer Verkerke gedroeg zich niet zoals te verwachten was. In plats van zijn handen in de lucht te steken waar hij toe aangemaand werd door rechercheur Van Rijn. Integendeel, hij gedroeg zich heel verdacht door achter zich naar iets te grijpen dat aan het zicht onttrokken werd door een hoofdkussen. Het is pas na het fatale schot dat rechercheur Van Rijn kon vaststellen dat het in werkelijkheid om een toupetje ging. Wij zullen aantonen dat rechercheur Van Rijn gehandeld heeft op correcte wijze in de overtuiging dat hij een koelbloedige seriemoordenaar is. Net zoals Sun Tzu heeft rechercheur Van Rijn de 'Arena des Doods' betreden toen hij de deur van Verkerkes

appartement had opengeschopt. Vanaf dat moment was het een

kwestie van strijden of ten onder gaan, schieten of beschoten worden. Het is niet rechtvaardig om zijn gedrag achteraf te beoordelen. Ik dank

u.

Paul

:

Ik schors de zitting voor vandaag. Morgen om negen uur gaan we

verder.

· Voor het gerechtsgebouw : Hoe lang is hetslachtoffer al dood?

Bran

Wat denk je?

Sven

Als de Poppenmaker dit heeft gedaan, heeft ze dus minstens vier jaar in het beton gelegen. En als dat zo is, dan is ze nog niet eens in zo'n ver stadium van ontbinding. Ze heeft nog haar,

de ogen en inwendig weefsel. Daar kunnen we heel wat mee.

Bran

Kunnen ze erachter komen hoe lang ze precies dood is?

Sven

Waarschijnlijk niet op basis van het lijk. Als ze achter haar identiteit komen, kunnen wij misschien uitvissen wanneer ze is

verdwenen. Op die manier kom je er wel achter.

Bran

Vingerafdrukken?

Sven

Haar vingerafdrukken staan in het beton.

Bran

Hoezo? Staan?

Sven

Precies. Je kunt wel zeggen dat ze indruk heeft gemaakt. Als we de resten van die betonnen laag eruit krijgen, kunnen we een afdruk nemen, misschien zelfs een afgietsel van haar gezicht. Wie dit beton heeft gemaakt, heeft te veel water gebruikt. Daardoor is het heel fijn geworden. Voor ons is dat een

meevallertje. Die afdrukken krijgen we wel.

Bran

En de handtekening?

Sven

Is er ook, een wit kruisje op de linker grote teen.

Bran

Het is hem he? De poppenmaker? Hoe hebben jullie haar gevonden? Als de Poppenmaker dood is, wie heeft je dan verteld

waar je moest zoeken?

Sven

Zou het een naäper zijn?

Bran

Misschien. Dat van het witte kruis is pas bekendgemaakt toen we de zaak hadden afgerond. De Vos van de Standaard heeft toen

dat boek over de zaak geschreven. Daar staat het in.

Sven

Dan is het dus een naäper.

Bran

Dat hangt ervan af wanneer ze is gestorven. Zijn boek is een jaar na de dood van Verkerke uitgekomen. Als ze daarna is vermoord, is het waarschijnlijk een naäper. Maar als ze daarvoor al in het

beton is gestopt, dan weet ik niet...

Sven

Shit.

Bran

Er kan hier van alles aan de hand zijn. Het kan bijvoorbeeld een naäper zijn. Of misschien had Verkerke een partner en hebben we dat altijd over het hoofd gezien. Of misschien... heb ik de verkeerde overhoop geschoten en vertelt de schrijver van die

brief de waarheid. Waar is die brief?

Sven

In mijn auto. Ik haal hem wel even op. Hoe bedoel je, misschien

had hij een partner?

Bran

Ik bedoel, als Verkerke dit heeft gedaan, waar komt die brief dan vandaan, nu hij dood is? Dan moet het iemand zijn die wist dat hij het had gedaan en waar hij het lijk had verborgen. Als dat zo is, wie is dan die tweede figuur? Een handlanger? Had Verkerke

misschien een moordmaatje zonder dat we er iets van wisten?

Sven

Misschien Van Dooren, die advocate? Stel dat de vrouw van Verkerke weet waar hij de lijken begroef. Ze zegt het tegen Van Dooren en Van Dooren broedt dit plannetje uit. Ze schrijft precies zo'n brief als de Poppenmaker en laat die op het bureau achter.

Op die manier komt jouw zaak gegarandeerd in de problemen.'

Bran

Maar waarom begroef Verkerke sommige lijken wel en andere niet? De zieleknijper die de speciale eenheid indertijd adviseerde, zei dat er een reden was waarom hij de slachtoffers tentoonstelde. Hij was exhibitionist. Tegen het einde, na het zevende slachtoffer, begon hij met die brieven naar ons en de krant. Het lijkt me onzin dat hij ons een paar lijken laat vinden

en de rest in beton begraaft.

Sven

Da's waar. Ik zie meer in dat idee van een naäper.

Bran

Maar waarom zou je iemands methode kopiëren, tot en met de

handtekening, om vervolgens het lichaam te begraven?

Sven

Wie het ook heeft gedaan, waarom die brief? Waarom heeft hij

ons die brief gestuurd? Hij was ons toch ontglipt?

Bran

Omdat hij aandacht wil. De aandacht die de Poppenmaker kreeg en die de rechtszaak zal krijgen. Het belangrijkste is om achter haar identiteit te komen en uit te zoeken hoe lang ze in het beton heeft gelegen. Dan pas weten we wat er aan de hand is. Dus wat

doen we?'

Sven

Dat zal ik je vertellen. We zeggen hier geen ene moer over

tegen niemand. Nog niet. Niet tot we helemaal zeker weten wat er speelt. We wachten tot na de lijkschouwing en de

identificatie. We zoeken uit hoe lang dit meisje al dood is en wat ze deed toen ze verdween. En daarna kunnen we... beslis ik wat er verder gebeurt. In de tussentijd houd je je mond. Als dit verkeerd wordt geïnterpreteerd, kon het weieens heel schadelijk zijn voor het korps. Ik heb al een paar lui van de media gezien, en die neem ik wel voor mijn rekening. Verder zegt niemand iets. Begrepen? O ja, er is ook een verfrommeld

pakje Marlboro's gevonden. Dat moet er tegelijk met het lijk in zijn gevallen.

· De rechtbank : Heeft de verdediging bewijs achtergehouden?

Kim

Verbeelen zit waarschijnlijk het stuk uit de Standaard te lezen.

Heb je het gezien?

Bran

Waar gaat het over? (de rechter komt binnen).

Paul

Laat de jury nog even wachten, mevrouw Kessels. Wil een van de raadslieden nog iets bespreken voordat we de jury binnenlaten?

Mevrouw Van Dooren?

Lies

Ja, Edelachtbare, de eisende partij vraagt om sancties tegen rechercheur Van Rijn en meneer Michielsen.

(Ze houd het katern met stadsnieuws van de krant omhoog)

Paul

Sancties om welke reden, mevrouw Van Dooren?

Lies

Edelachtbare, de ontdekking van het lijk gisteren heeft een buitengewone bewijskrachtige invloed op deze zaak. Als functionaris van de rechtbank was de heer Michielsen verplicht deze informatie naar voren te brengen. Volgens regel nummer elf betreffende de inzage van stukken moet de advocaat van de

gedaagde...

Kim

Edelachtbare, ik heb pas gisteravond iets over deze

ontwikkelingen gehoord. Het lag in mijn bedoeling deze zaak vanochtend naar voren te brengen. Ze is...

Paul

Zo kan-ie wel weer, meneer Michielsen. Eén tegelijk in mijn

rechtszaal. Ik geloof dat ik u hier dagelijks aan moet herinneren. Mevrouw Van Dooren, ik heb dat artikel waar u het over hebt,

gelezen en rechercheur Van Rijn wordt weliswaar genoemd vanwege deze zaak, maar hij wordt niet geciteerd. En de heer Michielsen heeft ons op nogal botte wijze verteld dat hij hier niets van wist tot na de zitting gisteren. Ik zie eerlijk gezegd geen enkele reden tot sancties. Tenzij u nog een kaart achter de

hand hebt.

Lies

Edelachtbare, rechercheur Van Rijn was op de hoogte van deze

ontwikkeling, ook al wordt hij niet geciteerd. Hij is gisteren tijdens de lunchpauze op de plaats van het delict geweest.

Kim

Edelachtbare?

Paul

Rechercheur Van Rijn, klopt dat?

Bran

Ik ben er inderdaad geweest, edelachtbare. Toen ik hier terugkwam voor de middagsessie, was er geen tijd om meneer Michielsen over de ontdekking te informeren. Ik heb hem gisteravond na de zitting op de hoogte gesteld. Ik heb de krant vanochtend nog niet gezien en weet niet wat erin staat, maar het is nog niet bevestigd dat dit lijk iets met de Poppenmaker of wie

dan ook te maken heeft. Het lijk is nog niet eens geïdentificeerd.

Lies

Edelachtbare, rechercheur Van Rijn vergeet gemakshalve dat we een kwartier pauze hebben genomen tijdens de middagsessie. Ik zou denken dat dit ruim voldoende tijd was voor de rechercheur

om zijn advocaat over zoiets belangrijks in te lichten.

Bran

Ik wilde het hem in de pauze vertellen, maar meneer Michielsen

zei dat hij tijd nodig had om zijn inleiding voor te bereiden.

Paul

Goed, mevrouw Van Dooren, ik zie die samenzwering die u hier vermoedt niet. Ik wil dit laten rusten met een waarschuwing aan alle partijen. Het achterwege houden van bewijs is het ergste misdrijf dat u in mijn rechtszaal kunt begaan. Als je dat doet en ik betrap je erop, krijg je spijt dat je je ooit voor de rechtenstudie hebt ingeschreven. En zullen we het dan nu even over deze

nieuwe ontwikkeling hebben?

Kim

Edelachtbare, in het licht van wat minder dan vierentwintig uur geleden is ontdekt, vraag ik u de zaak aan te houden, zodat deze situatie grondig kan worden uitgezocht en kan worden bepaald wat voor betekenis het precies heeft met betrekking tot deze

zaak.

Paul

Wat vindt u daarvan, mevrouw Van Dooren?

Lies

Geen uitstel, edelachtbare. Dit gezin heeft vier jaar op dit proces moeten wachten. Ik vind dat verder uitstel de misstand slechts doet voortduren. Bovendien, door wie wil meneer Michielsen

deze zaak laten onderzoeken? Door rechercheur Van Rijn?

Paul

Ik weet zeker dat de verdediging ermee akkoord zou gaan als de

politie het onderzoek voert.

Lies

Maar ik niet.

Paul

Dat weet ik, mevrouw Van Dooren, maar dat gaat u niet aan. U zei gisteren zelf nog dat het overgrote deel van de politie in deze stad bestaat uit goede, competente mensen. U wordt aan uw eigen woorden gehouden... Maar ik wijs het verzoek om uitstel

af. We zijn met een proces begonnen en daar gaan we gewoon

mee door. De politie kan en moet deze zaak maar onderzoeken en het hof op de hoogte houden, maar ik ga niet zitten wachten. Deze zaak wordt vervolgd tot deze gebeurtenissen weer aan de

orde komen. Verder nog iets? Er zit een jury op ons te wachten.

Lies

En het verhaal in de krant dan?

Paul

Wat is daarmee?

Lies

Edelachtbare, ik zou graag van de jury willen weten of iemand het heeft gelezen. Ze moeten ook opnieuw worden gewaarschuwd dat ze de kranten vandaag niet moeten lezen en vanavond niet naar het nieuws moeten kijken. Alle zenders zullen

de kranten waarschijnlijk volgen.

Paul

Ik heb de leden van de jury gisteren geïnstrueerd de krant niet te lezen en geen nieuwsuitzendingen te bekijken, maar ik zal hen desalniettemin over dit verhaal ondervragen. We zullen zien wat ze zeggen en, afhankelijk van wat we te horen krijgen, kunnen

we hen wegsturen als u de zaak nietig wilt laten verklaren.

Lies

Ik wil de zaak niet nietig laten verklaren. Dat is wat de gedaagde wil. Dat betekent nog twee maanden uitstel. Dit gezin wacht al

vier jaar op gerechtigheid. Ze...

Paul

Laten we eerst maar eens zien wat de jury zegt. Het spijt me dat

ik u onderbreek, mevrouw Van Dooren.

Kim

Edelachtbare, wilt u mij horen over sancties?

Paul

Dat lijkt me niet nodig, meneer Michielsen. Ik heb haar verzoek

om sancties afgewezen. Wat valt er nog meer over te zeggen?

Kim

Dat weet ik, edelachtbare. Ik zou willen verzoeken om sancties tegen mevrouw Van Dooren. Ze heeft mij in mijn goede naam aangetast door te beweren dat ik bewijsmateriaal probeerde te

verdoezelen en ik...

Paul

Meneer Michielsen, ga zitten. Ik vertel u beiden bij deze: het moet maar eens afgelopen zijn met dat gekijf buiten de les, want daarmee komt u bij mij geen steek verder. Geen sancties,

voor geen van beiden. Voor de laatste keer, verder nog iets?

Lies

Ja, edelachtbare (Ze haalt onder haar schrijfblok een document te voorschijn en loopt ermee naar de griffier, die het aan de rechter overhandigt. Van Dooren loopt vervolgens weer terug naar de katheder) Edelachtbare, dat is een dagvaarding die ik heb opgesteld voor het politiebureau. Ik wil dit graag in de stukken laten opnemen. Ik verzoek om een kopie van de brief waarnaar het artikel in de krant verwijst, de brief van de Poppenmaker die gisteren is ontvangen, vrij te geven als onderdeel van het

bewijsmateriaal. (Michielsen springt overeind).

Paul

Wacht even, meneer Michielsen. Laat haar even uitpraten.

Lies

Edelachtbare, het is bewijsmateriaal in deze zaak en moet

onmiddellijk worden verstrekt.

Kim

Edelachtbare, deze brief is geenszins bewijsmateriaal in deze zaak. Het staat niet vast van wie hij afkomstig is. Het gaat hier om bewijsmateriaal in een moordzaak die losstaat van deze gang van zaken. De politie van Los Angeles maakt er geen

gewoonte van om bewijsmateriaal op te voeren in een openbare

rechtszaak terwijl er nog een verdachte los rondloopt. Ik vraag

u om haar verzoek niet toe te kennen.

Paul

Laten we het zo doen, meneer Michielsen. Als u nu voor een kopie van de brief zorgt en die meeneemt, dan kijk ik er even naar en beslis dan of het aan het bewijsmateriaal wordt toegevoegd. Dat was het dan. Mevrouw Kessels, wilt u de jury binnenroepen. We verdoen zo de hele ochtend. Heeft er iemand van de jury iets gezien of gelezen betreffende deze zaak? … Goed dan. Wilt u uw eerste getuige oproepen, mevrouw Van

Dooren?

Lies

Ik roep Rechercheur Jacob Mertens (Jacob Mertens neemt plaats in

de getuigenbank, de griffier neemt zijn gegevens op)

Marie

ke

Bent u de genaamde Jacob Mertens, rechercheur bij de politie?

Jacob

Ja.

Lies

Stond u gedurende een periode die vier en halfjaar geleden

begon, aan het hoofd van een speciaal team van rechercheurs dat een seriemoordenaar probeerde op te sporen?

Jacob

Dat klopt.

Lies

Kunt u de jury vertellen waarom dat team was opgericht en hoe

het functioneerde?

Jacob

Het team werd opgericht nadat was vastgesteld dat vijf moorden door dezelfde dader waren gepleegd. Onze officieuze naam binnen het korps was het Hageland Wurger-team. Nadat

de media er lucht van hadden gekregen, werd de moordenaar

bekend onder de naam van Poppenmaker, omdat hij de make- up van zijn slachtoffers gebruikte om hun gezicht als een pop op te maken. Ik had achttien rechercheurs tot mijn beschikking. We hadden ze verdeeld in twee kleinere teams, team A en B. Team A werkte overdag en team B 's nachts. We onderzochten de gepleegde moorden, en volgden elke aanwijzing die we binnenkregen. Toen het eenmaal in de media was gekomen, kregen we wel honderd telefoontjes per week, van mensen die zeiden dat deze of gene de Poppenmaker was. We moesten elk

telefoontje nagaan.

Lies

Het rechercheteam, hoe het dan ook heette, had geen succes, is

dat juist?

Jacob

Nee, mevrouw, dat is niet juist. We hadden wel succes. We

hebben de moordenaar aangehouden.

Lies

En wie was dat?

Jacob

Jonas Verkerke was de moordenaar.

Lies

Is dit vastgesteld na of voordat hij werd gedood?

Jacob

Erna. Hij was goed voor alle gevallen.

Lies

En ook goed voor het korps?

Jacob

Ik begrijp uw vraag niet.

Lies

Het was goed voor het politiekorps dat u hem met de moorden

in verband kon brengen. Anders had u...

Kim

Protest, Edelachtbare, dat is speculatie.

Paul

Toegestaan. Wilt u alstublieft vragen stellen, mevrouw Van

Dooren?

Lies

Neem me niet kwalijk, edelachtbare. Inspecteur Mertens, de man die u als de moordenaar aanduidt, Jonas Verkerke, werd toch pas gedood toen nog ten minste zes moorden waren

gepleegd na de oprichting van het rechercheteam? Klopt dat?

Jacob

Dat klopt.

Lies

Toelaten dat er nog ten minste zes vrouwen werden gewurgd.

Hoe kan het korps dat als een succes beschouwen?

Jacob

Wij hebben niets toegelaten. We hebben onze uiterste best gedaan om deze dader op te sporen. En uiteindelijk gebeurde dat ook. Daardoor hadden we succes. Erg veel succes, wat mij

betreft.

Lies

Wat u betreft. Kunt u mij vertellen, inspecteur Mertens, was de naam van Jonas Verkerke al eerder tijdens het onderzoek opgekomen, voor de nacht waarin hij ongewapend door rechercheur Van Rijn werd neergeschoten? Was zijn naam ooit

eerder gevallen?

Jacob

Nee, nooit eerder. Maar we konden...

Lies

U hoeft alleen de gestelde vraag maar te beantwoorden, inspecteur. Dank u wel. Goed, inspecteur, uw team hield een vermeende dader, zoals u dat noemt, pas na zes moorden aan nadat u was begonnen. Is het fair om te stellen dat u en uw rechercheurs zwaar onder druk stonden om hem te pakken, om

de zaak op te lossen?

Jacob

We stonden onder druk, ja.

Lies

Van wie? Wie zette u onder druk, inspecteur Mertens?

Jacob

Nou ja, je had de kranten en de televisie. De korpsleiding zat

me voortdurend op de nek.

Lies

Op wat voor manier? De korpsleiding, bedoel ik? Had u

vergaderingen met uw superieuren?

Jacob

Ik vergaderde dagelijks met de hoofdinspecteur van BM en elke

week, elke maandag, met de hoofdcommissaris.

Lies

Wat zeiden die tegen u met betrekking tot het oplossen van de

zaak?.

Jacob

Ze wilden de zaak opgelost hebben. Er vielen doden. Dat

hoefden ze me niet te vertellen, maar ze deden het toch.

Lies

En hebt u dat meegedeeld aan de rechercheurs van uw team?

Jacob

Natuurlijk. Maar dat hoefde ik ze niet te vertellen. Die kerels zagen de lijken als er weer eentje opdook. Het was zwaar. Ze wilden die gast maar al te graag pakken. Dat hoefden ze niet in de krant te lezen of van de commissaris te horen en zelfs niet

van mij.

Lies

Dus iedereen in het team wist dat er druk werd uitgeoefend om

een moordenaar te vinden?

Jacob

Niet een moordenaar. De moordenaar. Ja, er werd druk

uitgeoefend. Dat hoort bij het werk.

Lies

Welke functie bekleedde rechercheur Van Rijn binnen het team?

Jacob

Hij was hoofd van team B. Hij werkte 's nachts. Hij was een

ervaren rechercheur, dus had hij de leiding als ik er niet was. Ik werkte onregelmatig, maar meestal overdag met team A.

Lies

Herinnert u zich dat u tegen rechercheur Van Rijn hebt gezegd,

"We moeten die gast pakken" of iets dergelijks.

Jacob

Niet specifiek. Maar ik heb wel iets soortgelijks gezegd op vergaderingen van het team. Daar was hij bij. Maar dat was ons doel, daar was helemaal niets mis mee. We moesten die gast

ook pakken. Ik zou hetzelfde weer zeggen, in zo'n situatie.

Lies

Hebt u weleens van de afdeling Gedragswetenschappen bij de

GP gehoord?

Jacob

Ja, die ken ik.

Lies

Wat doen ze daar?

Jacob

Ze bestuderen onder meer seriemoordenaars. Ze stellen een psychologisch profiel op, schetsen van slachtoffers, ze geven

advies, dat soort dingen.

Lies

U had te maken met elf moorden. Wat voor advies heeft de

afdeling Gedragswetenschappen van de GP u gegeven?

Jacob

Geen.

Lies

Waarom niet? Stonden ze voor een raadsel?

Jacob

Nee, we hebben hun hulp niet ingeroepen.

Lies

Aha, en waarom hebt u hun hulp niet ingeroepen?

Jacob

Nou, mevrouw, we vonden dat we er wel greep op hadden. We hadden zelf profielen samengesteld en we dachten niet dat de GP ons veel verder kon helpen. De forensisch psycholoog die ons hielp, dokter Locke van de universiteit van Leuven, is ooit adviseur bij de GP geweest bij seksuele misdrijven. We konden

gebruik maken van zijn ervaring en van de stafpsychiater van

het korps. We vonden dat we het in dat opzicht niet slecht

deden.

Lies

Heeft de GP aangeboden om te helpen.

Jacob

Eh, ja, iemand belde ons op toen de zaak breeduit in de pers

kwam. Ik heb tegen hem gezegd dat het niet nodig was, dat we geen hulp nodig hadden.

Lies

Hebt u inmiddels spijt van deze beslissing?

Jacob

Nee, ik geloof niet dat de GP het er beter vanaf had gebracht dan wij. Ze komen meestal in actie bij een zaak die door een kleiner korps wordt behandeld of bij zaken die nogal in het

nieuws zijn.

Lies

En dat vindt u niet fair, is dat juist?

Jacob

Pardon?

Lies

Ik geloof dat het binnenwalsen wordt genoemd. U wilde niet dat

de GP de boel overnam, is het wel?

Jacob

Nee. Het was zoals ik al zei, we konden het wel zonder ze af.

Lies

Is het niet zo dat de lokale politie en de GP een lange geschiedenis kennen van wederzijdse jaloezie en competentiestrijd, wat ertoe heeft geleid dat de beide diensten

nauwelijks met elkaar communiceren of samenwerken?

Jacob

Nee, daar geloof ik niets van.

Lies

Uw rechercheteam had een profiel van de verdachte opgesteld,

nietwaar?

Jacob

Ja. Ik geloof dat ik dat zopas al zei.

Lies

Ik wil de getuige een document laten zien dat geregistreerd staat als bewijsstuk 1A van de eisende partij. (Ze geeft het aan

de griffier, die het aan Mertens geeft) . Wat is dit, inspecteur?

Jacob

Dit is een compositietekening en het psychologische profiel dat

we hadden opgesteld na, geloof ik, de zevende moord.

Lies

Hoe kwam u aan de tekening van de verdachte?

Jacob

Tussen het zevende en het achtste slachtoffer was er iemand die als slachtoffer bestemd was maar het overleefde. Ze slaagde erin te ontkomen en belde de politie. In samenwerking met

deze overlevende kwamen we tot de tekening.

Lies

Goed, bent u bekend met het gezicht van Jonas Verkerke?

Jacob

Niet goed. Ik zag hem na zijn dood.

Lies

Ziet u enige gelijkenis tussen de compositietekening en de

foto's van meneer Verkerke?

Jacob

We wisten dat onze moordenaar zich vermomde en onze getuige, het slachtoffer dat was ontsnapt, was drugsverslaafde.

Ze was een pornoactrice. Ze was niet erg betrouwbaar.

Lies

Edelachtbare, wilt u de getuige instrueren antwoord te geven

op de vragen die hem worden gesteld?

Paul

Inspecteur?

Jacob

Nee, geen gelijkenis.

Lies

Goed, om even terug te komen op de profielschets die u daar

hebt. Waar kwam die vandaan?

Jacob

Voornamelijk van dokter De Vlegelare van de universiteit van

Leuven en dokter Pauwels, een stafpsychiater bij de politie. Ik

geloof dat ze nog advies hebben ingewonnen bij een aantal

collega's voordat ze de schets hebben opgesteld.

Lies

Wilt u de eerste alinea even voorlezen.

Jacob

Ja. Er staat: "De verdachte is waarschijnlijk een blanke man, tussen de vijfentwintig en vijfendertig jaar, met een lage opleiding. Hij is fysiek sterk, maar is niet per se groot van gestalte. Hij woont alleen, vervreemd van familie en vrienden. Hij handelt vanuit een diepgewortelde haat tegen vrouwen, die erop wijst dat hij is mishandeld door zijn moeder of vrouwelijke voogd. Door de gezichten van zijn slachtoffers met make-up te beschilderen probeert hij vrouwen te veranderen in een beeld dat hem bevalt, dat tegen hem lacht. Ze worden poppen, in plaats van een bedreiging." Wilt u dat ik het gedeelte voorlees

over de overeenkomsten tussen de moorden?

Lies

Nee, dat is niet nodig. U was betrokken bij het onderzoek naar meneer Verkerke nadat hij door Van Rijn was gedood,

nietwaar?

Jacob

Dat is juist.

Lies

Kunt u voor de jury alle kenmerken uit de profielschets opnoemen waarvan uw team ontdekte dat ze klopten met meneer Verkerke? (Mertens kijkt lange tijd naar het papier in zijn handen zonder te antwoorden.). Ik wil u wel even op weg helpen,

inspecteur. Hij was een blanke man, nietwaar?

Jacob

Ja.

Lies

Wat klopt er nog meer? Woonde hij alleen?

Jacob

Nee.

Lies

In werkelijkheid had hij een vrouw en twee dochters, nietwaar?

Jacob

Ja.

Lies

Was hij tussen de vijfentwintig en vijfendertig jaar oud?

Jacob

Nee.

Lies

In werkelijkheid was hij negenendertig jaar oud, nietwaar?

Jacob

Ja.

Lies

Was hij laag opgeleid?

Jacob

Nee.

Lies

In werkelijkheid had hij een academische graad in de

werktuigbouwkunde, nietwaar?

Jacob

Wat deed hij dan daar in die kamer? Wat deed de make- up van

de slachtoffers daar? Waarom...

Lies

Edel …

Paul

Beantwoord de vraag die u is gesteld, inspecteur. U hoeft geen

vragen te stellen. Dat is uw taak hier niet.

Jacob

Het spijt me, edelachtbare, hij had een graad. Ik weet niet meer

precies waarin.

Lies

In uw ontwijkende antwoord van zoeven had u het over de

make-up,wat bedoelde u daarmee?

Jacob

In het appartement boven de garage waar Verkerke werd neergeschoten vonden we de make-up van negen van de slachtoffers in een kastje op het toilet. Dat bracht hem rechtstreeks in verband met die zaken. Negen van de elf. Het

was afdoende bewijs.

Lies

Wie heeft die make-up daar gevonden?

Jacob

Rechercheur Bran Van Rijn.

Lies

Toen hij daar alleen naar binnen ging en hem doodde.

Jacob

Is dat een vraag?

Lies

Nee, inspecteur, ik neem het terug. Inspecteur Mertens, vertel

ons eens over die avond. Wat is er gebeurd?

Jacob

Het was middernacht, de dienst van team B zat erop, toen de hotline ineens overging en Van Rijn zijn laatste telefoontje opnam. Een tippelaarster, Sonia Van Helsenen, zei dat ze zojuist aan de Poppenmaker was ontsnapt. Van Rijn ging in z'n eentje erop af omdat de anderen van team B al naar huis waren en hij dacht dat het misschien weer loos alarm was.

Hij pikte de vrouw op aan het station en reed op haar aanwijzingen naar het appartement. Ze overtuigde Van Rijn ervan dat ze aan de Poppenmaker was ontsnapt en wees de verlichte vensters aan van een appartement boven een garage. Van Rijn ging in zijn eentje naar boven. Een paar tellen later

was Jonas Verkerke dood.

Lies

Hij trapte de deur in?

Jacob

Ja. Hij dacht dat hij misschien een andere prostituée had laten

komen.

Lies

Riep hij dat hij van de politie was?

Jacob

Ja.

Lies

Hoe weet u dat?

Jacob

Dat heeft hij gezegd.

Lies

Zijn er getuigen die dat hebben gehoord?

Jacob

Nee.

Lies

Ook mevrouw Van Helsen, de prostituée niet?

Jacob

Nee. Van Rijn had haar voor de zekerheid achtergelaten in de

auto die verderop geparkeerd stond.

Lies

Dus u zegt dat we rechercheur Van Rijn moeten geloven dat hij vreesde dat er een nieuw slachtoffer was, dat hij zich bekendmaakte en dat meneer Verkerke een dreigend gebaar in

de richting van het kussen maakte.

Jacob

Ja.

Lies

Het valt me op, inspecteur Mertens, dat u zelf ook een toupet

draagt.

Jacob

Ja.

Lies

Hebt u uw toupet weleens onder uw kussen gelegd? Behandel

je een toupet zo?

Jacob

Nee.

Lies

Verder geen vragen, edelachtbare.

Paul

Wat denkt u, meneer Michielsen? Zullen we nu lunchpauze

nemen zodat we u niet hoeven onderbreken?

Kim

Ik heb slechts één vraag.

Paul

Ah, stelt u die dan vooral, alstublieft.

Kim

Inspecteur Mertens, koestert u op basis van alles wat u over

deze zaak weet, enige twijfel dat Jonas Verkerke de Poppenmaker was?

Jacob

Geen spoor van twijfel. Geen spóór.

Kim

Geen vragen meer

Bran

Wat heeft dat te betekenen? Zij scheurt hem aan stukjes en jij

stelt maar één vraag. En al die andere dingen dan die Verkerke met de zaak in verband brachten?

Kim

Over die dingen ga jij zelf getuigen. Deze zaak gaat over jou,

Bran. De zaak staat of valt met jou.

· Voor het gerechtqebouw : Van wie komt de brief?

Sven

Hier is de brief.

Bran

In de krant staat geschreven:

de zaak is begonnen

Het oordeel wordt geveld

over de Poppenmakers zonden Een kogel die Van Rijn schoot, recht en waar

Maar de poppen weten beter, ik ben nog niet klaar

Op Western is het plekje waar 'k roep hoera

Als ik denk aan het popje onder de vloer bij Hungaria Helaas, beste Van Rijn,

een fout gemikt schot

De jaren die vervlogen zijn en ik lach me rot

Hij is het, godver, hij is het.

· In de rechtbank : Waarom liegt de echtgenote vanhet slachtoffer?

Lies

Ik roep Elise Verkerke als getuige.(de griffier noteert haar gegevens)

…

Marie

ke

Bent u de genaamde Elise, Johanna, Maria Verkerke – De Windt?

Elise

Ja.

j

Lies

Wat voor iemand was uw man?

J

Elise

Tja, hoe zal ik het zeggen. Hij was altijd rustig, vriendelijk, behulpzaam ook, al was hij niet vaak thuis. Hij had een drukke

baan.

Lies

Hadden jullie een goede relatie?

Elise

Ja zeer goed.

Lies

Waarom huurde hij een appartement?

Elise

We hadden al enige tijd problemen. Jonas kreeg een heleboel stress over zich heen. Hij had een grote verantwoordelijkheid op de ontwerpafdeling van de vliegtuigfabriek. Hij moest zich kunnen afreageren en daarom had hij dat appartement gehuurd. Om na te denken. Ik wist niets van die vrouw die hij bij zich had. Ik denk dat het de eerste keer was dat hij zoiets deed. Hij was nogal naïef. Ik denk dat zij dat doorhad. Ze heeft zijn geld aangepakt en hem toen belazerd door de politie te bellen met dat krankzinnige verhaal dat hij de Poppenmaker was. Er stond immers een

beloning op.

Lies

En hoe verklaart u dan al die make-up die er is gevonden,

mevrouw Verkerke?

Elise

Ik weet alleen dat ik het wel had geweten als mijn man dat monster was geweest. Ik had het wel geweten. Als er make-up is gevonden, heeft iemand anders dat er neergelegd. Misschien toen

hij al dood was.

Elise

Hield hij van zijn dochters?

Lies

Ontzettend veel.

Elise

Geen vragen meer.

Paul

Mijnheer Michielsen, uw getuige.

Kim

Edelachtbare, ik wil het opnieuw kort houden. Mevrouw Verkerke, ik wil dit heel duidelijk maken voor de jury. Zei u in uw getuigenverklaring dat u op de hoogte was van het appartement van uw man, maar niets wist over vrouwen die hij daar, al dan

niet, mee naartoe nam?

Elise

Ja, dat is zo.

Kim

U hebt op de nacht van de schietpartij toch tegen de rechercheurs gezegd dat u nog nooit van zo'n appartement had gehoord? U hebt toch nadrukkelijk ontkend dat uw man zo'n appartement had? (geen antwoord) …Ik kan zorgen dat we hier in de rechtszaal een opname van uw eerste gesprek kunnen beluisteren, als we

uw geheugen daarmee kunnen...

Elise

Ja, dat heb ik gezegd. Ik heb gelogen.

Kim

U hebt gelogen? Waarom zou u tegen de politie liegen.

Elise

Omdat een politieagent mijn man net had gedood. Ik wou niet...

Ik wist niet wat ik met ze aan moest.

Kim

Maar u hebt die avond de waarheid gesproken, nietwaar,

mevrouw Verkerke? U wist helemaal niets van dat appartement.

Elise

Nee, dat is niet waar. Ik wist ervan.

Kim

Had u er met uw man over gepraat?

Elise

Ja, we hebben erover gepraat.

Kim

En u vond het goed?

Elise

Ja... met enige tegenzin. Ik hoopte dat hij thuis zou blijven en dat

we er samen uit konden komen.

Kim

Goed, mevrouw Verkerke, als u dus op de hoogte was van het appartement, erover had gepraat en uw goedkeuring had verleend, al dan niet met tegenzin, waarom huurde uw man het

dan onder een valse naam?

Elise

Ik denk dat dat een van de vragen is die u hem had kunnen stellen als meneer Van Rijn hem niet in koelen bloede had

vermoord.

Paul

De jury zal die laatste opmerking negeren. Mevrouw Verkerke, u

hoort beter te weten.

Elise

Het spijt me, edelachtbare.

Kim

Verder geen vragen.

Paul

We houden tien minuten pauze.

· Voor het gerechtsqebouw : Wie lekt informatie naarde advocate?

Bran

Ben je al verder met de identificatie?

Sven

Nee, verdomme, de vingerafdrukken klopten niet. Geen enkele overeenkomst. Ze had geen strafblad. We zijn nog bezig met andere bronnen, pornolicenties, dat soort dingen. Klote. We heb nog een ander ijzer in het vuur. Weet je nog dat ik het over die professor in de antropologie op de universiteit van Leuven had? Hij is hier de hele ochtend met een student geweest om het gezicht op te schilderen en het klaar te maken. De pers komt er om drie uur naar kijken. Rojas is een blonde pruik gaan kopen die we erop kunnen zetten. Als dit nou goed op tv komt, krijgen we misschien

iemand die weet wie ze is.

Bran

Geen gek idee.

Sven

Nee, hè? Hoe gaat het proces?

Bran

De Standaard heeft de boel vandaag mooi voor ons verkloot. Die

De Vos heeft wel bronnen, zeg.

Sven

Wie heeft hem getipt?

Bran

De Vos kan me niets schelen. Maar iemand heeft met Vlijtig Liesje Van Dooren gekletst. Vanochtend in de rechtbank wist ze dat ik gisteren naar de plaats van delict was geroepen. Dat stond niet in

de Standaard. Iemand heeft met haar gekletst.

Sven

Misschien De Vos. Misschien heeft hij het haar verteld, ook al stond

het niet in zijn stuk.

Bran

Ik moet maar weer eens terug naar de rechtbank.

· In de rechtbank : Van wie zijn de ontbrekende make-up spullen?

Lies

Ik roep als volgende getuige Dokter Kevin Martens. …. Mijnheer Martens, u werkt als analist op het kantoor van de anatoom-

patholoog?

Kevin

Ja klopt.

Lies

En u heeft de verschillende make-up zaken onderzocht?

Kevin

Ja inderdaad.

Lies

Vertel eens hoe U dat onderzoek aangepakt heeft.

Kevin

Ik heb alle flesjes en poederdozen met make-up die in appartement van Verkerke waren gevonden in verband kunnen brengen met specifieke slachtoffers van de poppenmaker. Ik heb negen afzonderlijke voorraadjes of groepen make-up samengesteld met mascara, rouge, oogpotloden, lippenstift, enzovoorts. Elke groep was via chemische analyse in verband gebracht met proeven van de gezichten van de slachtoffers. Dit was verder gestaafd door gesprekken van rechercheurs met familie en vrienden om te bepalen welk merk de slachtoffers gebruikten. het sloot allemaal als een bus. In één geval was het vast komen te staan dat een wimperhaar die op een mascaraborstel in toiletkastje van Verkerke was gevonden, van

het tweede slachtoffer afkomstig was.

Lies

En de twee slachtoffers van wie geen make-up is gevonden?

Kevin

Dat was een raadsel. Hun make-up hebben we nooit gevonden.

Lies

Dus in wezen, met uitzondering van de gevonden oogwimper die naar verluidt van het tweede slachtoffer afkomstig zou zijn, kunt u niet met honderd procent zekerheid zeggen dat de make-up die de politie in het appartement zou hebben gevonden, ook werkelijk

afkomstig was van de slachtoffers, nietwaar?

Kevin

Dit spul komt uit de massaproduktie en wordt overal ter wereld verkocht. Het komt dus veel voor, maar ik durf te wedden dat de kans dat negen verschillende exacte combinaties make-up zo

toevallig worden gevonden astronomisch klein is.

Lies

Ik vraag u niet om ergens op te wedden, meneer Martens. Wilt u

de vraag die ik u stelde, alstublieft beantwoorden?

Kevin

Het antwoord is dat we inderdaad niet honderd procent zekerheid

hebben.

Lies

Goed, wilt u de jury nu vertellen over de door u uitgevoerde DNA-

test die Jonas Verkerke met de elf moorden in verband bracht?

Kevin

Die heb ik niet gedaan. Er...

Lies

U hoeft alleen maar te antwoorden, meneer Martens. En hoe zit het met de serologische tests die meneer Verkerke met de

misdrijven in verband brachten.

Kevin

Die zijn niet gedaan.

Lies

Dus het waren de overeenkomsten tussen de make-up die het pleit beslechtten, die de doorslag gaven bij de vaststelling dat

meneer Verkerke de Poppenmaker was?

Kevin

Wat mij betreft wel. Ik weet niet of dat ook voor de recherche

gold. In mijn rapport stond...

Lies

Ik denk dat voor de recherche de kogel die hem doodde, de

doorslag gaf.

Kim

Protest. Edelachtbare, ze mag geen...

Paul

Toegestaan. Mevrouw Van Dooren. Ik heb u beiden voor dit soort

dingen gewaarschuwd. Waarom zegt u zoiets terwijl u heel goed weet dat het bevooroordeeld en onreglementair is?

Lies

Mijn verontschuldigingen, edelachtbare.

Paul

Het is wat laat voor verontschuldigingen. We bespreken deze

kwestie als de jury naar huis is. De jury zal deze opmerking negeren.

Lies

Verder geen vragen, edelachtbare.

Paul

Meneer Michielsen.

Bran

Zeg nou alsjeblieft niet weer dat je maar een paar vragen hebt.

Kim

Ik heb maar een paar vragen, meneer Martens. De raadsvrouw van de eisende partij had het over DNA-tests en serologische

tests, en u zei dat die niet zijn uitgevoerd. Waarom niet?

Kevin

Er viel niets te testen. Er is bij geen van de lichamen sperma gevonden. De moordenaar gebruikte een condoom. Zonder proeven om te kijken of die overeenkwamen met het DNA of het bloed van meneer Verkerke had het weinig zin om die tests te doen. Dan hadden we wel de gegevens van de slachtoffers, maar

konden we ze nergens mee vergelijken.

Kim

Als er geen zaad of sperma is gevonden, hoe weet u dan dat deze

vrouwen waren verkracht of zelfs maar vrijwillig geslachtsverkeer hadden gehad?

Kevin

Bij de lijkschouwing van alle elf slachtoffers kwamen vaginale kneuzingen aan het licht, in veel ergere mate dan normaal of zelfs mogelijk wordt geacht bij vrijwillig geslachtsverkeer. Bij twee slachtoffers was de vaginale wand zelfs gescheurd. In mijn inschatting waren de slachtoffers op gewelddadige wijze

verkracht.

Kim

Maar deze vrouwen kwamen uit milieus waarbinnen seksueel contact normaal was en veelvuldig voorkwam, zelfs "ruige seks", om het zo maar te noemen. Twee van hen traden op in pornografische films. Hoe kunt u er zeker van zijn dat ze tegen hun

wil seksueel zijn misbruikt?

Kevin

De kneuzingen waren van dien aard dat het bijzonder pijnlijk moet zijn geweest, vooral voor de twee vrouwen bij wie de vagina was uitgescheurd. Er is vastgesteld dat er rond het tijdstip van hun dood bloedingen zijn opgetreden. De assistent-patholoog-anatomen die de lijkschouwingen hebben verricht, kwamen unaniem tot de

conclusie dat de vrouwen waren verkracht.

Kim

Hoe weet u dat de moordenaar een condoom gebruikte? Kan het niet zijn dat de vrouwen met een voorwerp waren verkracht en dat

er daarom geen sperma is gevonden?

Kevin

Dat kan op zich en dat zou de verwondingen ten dele verklaren. Maar in vijf van deze gevallen is er duidelijk bewijs dat ze geslachtsverkeer hadden gehad met een man die een condoom

gebruikte.

Kim

En waaruit bestond dat bewijs?

Kevin

We hebben verkrachtingspakketten gemaakt. Er was...

Kim

Wacht even, meneer Martens. Wat is een verkrachtingspakket?

Kevin

Er is een protocol voor het verzamelen van bewijsmateriaal op de lichamen van mensen die het slachtoffer zijn geworden van een verkrachting. In het geval van een vrouw maken we een vaginaal en anaal uitstrijkje, we kammen het schaamhaar uit om te kijken of er vreemd schaamhaar is, dat soort procedures. We nemen ook monsters van het bloed en het haar van het slachtoffer, voor het geval het nodig is dit te vergelijken met het bewijsmateriaal dat bij een verdachte wordt gevonden. Dit alles wordt verzameld in een

pakket met bewijsmateriaal.

Kim

Goed. Voordat ik u zoeven in de rede viel, wilde u ons iets vertellen over het bewijsmateriaal dat bij vijf van de slachtoffers is gevonden, en erop wees dat ze geslachtsverkeer hadden gehad met

een man die een condoom gebruikte.

Kevin

Ja, we maakten van elk slachtoffer van de Poppenmaker een verkrachtingspakket. En in vijf van de vaginale monsters kwam een

vreemde stof voor. Het ging bij elke vrouw om hetzelfde materiaal.

Kim

Wat was die stof, meneer Martens?

Kevin

We konden vaststellen dat het om een glijmiddel van een condoom

ging.

Kim

En kon worden vastgesteld of het zich bij deze stof handelde om

een bepaald merk of een bepaald soort condoom?

Kevin

Ja, we konden het produkt achterhalen. Het kwam van een

condoom van het merk Trojan-Enz, met glijmiddel en een speciale

tuit voor het opvangen van sperma.(kijkt naar de stenografe) Dat spel

je met E-N-Z.

Kim

En dat gold voor alle vijf monsters die u uit de vijf lichamen hebt

gehaald?

Kevin

Ja, dat klopt.

Kim

Ik wil u een hypothetische vraag stellen. Stel dat degene die elf vrouwen heeft verkracht, hetzelfde merk condoom met glijmiddel gebruikte, hoe verklaart u dan dat dit glijmiddel slechts in de

vaginale monsters van vijf slachtoffers is gevonden?

Kevin

Dit kan te maken hebben met een aantal factoren. Bijvoorbeeld hoe sterk het slachtoffer zich heeft verzet. Maar uiteindelijk is het slechts een kwestie van hoeveel van het glijmiddel in de vagina is

achtergebleven.

Kim

Toen de politiemensen u de verschillende houders brachten met make- up uit het appartement dat Jonas Verkerke in Huizingen had

gehuurd, hadden ze toen nog iets anders bij zich?

Kevin

Ja, inderdaad.

Kim

En wat was dat?

Kevin

Een doos Trojan-Enz condooms met glijmiddel en speciale tuit om

het sperma in op te vangen.

Kim

Hoeveel condooms pasten er in de doos?

Kevin

Twaalf afzonderlijk verpakte condooms.

Kim

En hoeveel zaten er nog in toen de politie u de doos gaf?

Kevin

Er zaten er nog drie in.

Kim

Verder geen vragen.

Lies

Een ogenblik, edelachtbare.

Kim

(tegen Bran) Ze staat op het punt om zich flink in de stront te

werken. Ik wou hier later pas mee komen, tijdens jouw getuigenis.

Paul

Mevrouw Van Dooren?

Lies

Ja, edelachtbare, ik ben klaar. Ik zou meneer Martens nog even

opnieuw willen verhoren.

Paul

Ga uw gang.

Lies

Meneer Martens, u zei dat er bij een verkrachtingspakket onder

meer naar schaamhaar van vreemde oorsprong wordt gezocht, klopt dat?

Kevin

Ja.

Lies

Kunt u deze procedure nader toelichten?

Kevin

Een kam wordt door het schaamhaar van het slachtoffer gehaald

om de losse haren te verzamelen. Vaak is dit losse haar afkomstig van de verkrachter of mogelijk van andere seksuele partners.

Lies

Hoe komt het daar?

Kevin

Tja, eh, het... eh, tijdens het geslachtsverkeer... is er, denk ik,

sprake van wrijving tussen de lichamen?

Lies

Ik stel hier de vragen, meneer Martens. U mag antwoord geven.

Kevin

Ja, tja, er ontstaat wrijving. En dit veroorzaakt de verplaatsing. Los schaamhaar van de ene persoon komt terecht in het schaamhaar

van de ander.

Lies

Ik begrijp het. Als degene op het lab van de patholooganatoom die

het bewijsmateriaal in de zaak van de Poppenmaker coördineerde,

was u op de hoogte van de inhoud van de verkrachtingspakketten

van alle zeven slachtoffers, juist?

Kevin

Ja.

Lies

Bij hoeveel slachtoffers is er vreemd schaamhaar gevonden?

Kevin

Bij allemaal. (Van Rijn ziet Elise Verkerke opkijken en strak naar Van Dooren achter de katheder kijken. Dan kijkt ze naar Van Rijn en ontmoeten

hun blikken elkaar. Ze kijkt snel de andere kant op.)

Lies

Aha, bij allemaal. Welaan, kunt u dan de jury vertellen van hoeveel van deze schaamharen die u op die vrouwen hebt gevonden, u hebt kunnen vaststellen dat ze afkomstig waren van het lichaam van

Jonas Verkerke?

Kevin

Geen enkele was afkomstig van Jonas Verkerke. (Michielsen gaat naar de katheder voordat Van Dooren tijd heeft om haar notitieblok en de

dossiers uit de verkrachtingspakketten weg te halen.)

Lies

Laten we eerst even iets verduidelijken. Meneer Martens, u zei dat u schaamhaar had gevonden bij alle elf slachtoffers. Was dit

schaamhaar van een en dezelfde man?

Kevin

Nee. We hebben een groot aantal verschillende monsters gevonden. In de meeste gevallen de haren van zo'n twee of drie

mannen bij ieder slachtoffer.

Lies

Waar schrijft u dat aan toe?

Kevin

Aan hun manier van leven. We wisten dat dit vrouwen waren met

wisselende contacten.

Lies

Hebt u deze monsters onderzocht om vast te stellen of er haren waren die overeenkwamen? Met andere woorden, of er haar van

een en dezelfde man bij ieder slachtoffer voorkwam?

Kevin

Nee, dat hebben we niet gedaan. Bij deze zaken was er een bijzonder grote hoeveelheid bewijsmateriaal en door gebrek aan mankracht waren we genoodzaakt ons te richten op bewijsmateriaal dat kon helpen bij het aanwijzen van een moordenaar. Omdat we zoveel monsters hadden, werd besloten dat dit materiaal weggelegd kon worden om te worden gebruikt om een verdachte te vrijwaren of te belasten, als die verdachte

eenmaal was gearresteerd.

Lies

Ik begrijp het. Dus, toen Jonas Verkerke eenmaal was gedood en was vastgesteld dat hij de moordenaar was, hebt u toen haren van

de slachtoffers met zijn schaamhaar kunnen vergelijken?

Kevin

Nee, dat konden we niet.

Lies

En waarom niet?

Kevin

Omdat meneer Verkerke zijn lichaamshaar had geschoren. Er was

geen schaamhaar om te vergelijken.

Lies

En waarom zou hij zoiets hebben gedaan?

Kim

Protest, Edelachtbare, Martens kan de vraag niet voor Verkerke

beantwoorden.

Paul

Toegestaan.

· Voor het gerechtsgebouw: Wie heeft Rebecca danwel vermoord?

Sven

We hebben een naam, ze heette Rebecca Kostermans. Becky Kostermans. Ze zou inmiddels drieëntwintig zijn als ze nog had geleefd. Woonde in Aalst, tot ze naar Leuven verhuisde om rijk en beroemd te worden. Doodzonde, nietwaar? Ze was een heerlijk jong ding, God hebbe haar ziel. Een pornosterretje . We hebben een film gevonden van twee jaar geleden waar ze in optrad. Dat betekent dus dat Verkerke haar in elk geval niet heeft koudgemaakt... Waarschijnlijk was het degene die de brief heeft gestuurd. Ik weet niet of dat goed of slecht nieuws voor je

betekent.

Bran

Ik ook niet. Verkerke had dus een glashard alibi voor de moord op

Kostermans: hij was dood. 'k moet weg, anders kom ik te laat.

· In de rechtbank : Wie Vermoordde het elfdeslachtoffer?

Paul

Ik heb de brief gelezen en de argumenten in beraad genomen. Ik zie niet hoe deze brief, boodschap, gedicht of wat dan ook, de jury kan worden ontzegd. Het heeft in zo sterke mate betrekking op de teneur van mevrouw Van Doorens pleidooi dat het belangrijk is. Ik oordeel niet of het authentiek is of door een halve gare geschreven, dat moet de jury maar uitmaken. Als ze dat kan. Maar dat het onderzoek nog gaande is, is geen reden om dit te negeren. Ik ken de dagvaarding toe en, mevrouw Van Dooren, u mag dit op een geschikt ogenblik te berde brengen, vooropgesteld dat u voor de juiste juridische basis hebt gezorgd. Meneer Michielsen, uw protest tegen deze uitspraak zal in de

notulen worden opgenomen.

Kim

Edelachtbare?

Paul

Nee, we discussiëren hier niet meer over. We gaan verder.

Kim

Edelachtbare! We weten niet wie dit heeft geschreven. Hoe kunt u dit als bewijsmateriaal toelaten als we geen flauw idee hebben

waar het vandaan komt of wie het heeft gestuurd?

Paul

Ik weet dat de uitspraak u teleurstelt, dus sta ik u enige speelruimte toe, en ik zal u deze getoonde minachting van de wensen van dit gerecht dus niet aanrekenen. Ik zei, geen discussie meer, meneer Michielsen, dus zal ik het nog één keer

herhalen. Het gegeven dat deze brief van onbekende oorsprong

direct heeft geleid tot de vondst van een lijk dat in alle opzichten de kenmerken van een Poppenmaker-slachtoffer vertoont, is op zich al een verificatie van enige authenticiteit. Dit is geen grap, meneer Michielsen, geen geintje. Er is hier iets aan de hand. En de jury zal dit te zien krijgen. En nu naar uw plaats. Mevrouw Van

Dooren, uw getuige?

Lies

Ik roep de heer Van de Plas. Michel Van de Plas. … U heeft Jonas

Verkerke goed had gekend?

Michel

Ja, we zijn goede vrienden. We hebben twaalf jaar samengewerkt op de ontwerpafdeling. Goed samengewerkt en

daaruit is onze vriendschap ontstaan.

Lies

En u beweert dat De heer Verkerke onmogelijk de elf moorden

gepleegd kan hebben.

Michel

Dat is juist.

Lies

Waarop baseert u die uitspraak? Waarom bent u er zo heilig van

overtuigd dat Jonas geen moordenaar was?

Michel

Nou, om te beginnen weet ik zeker dat hij een van die meisjes niet heeft vermoord, de elfde, omdat hij de hele tijd bij me was toen ze werd... u weet wel. Hij was bij me. En dan schiet de politie hem dood en zeggen ze dat hij elf moorden heeft gepleegd. Dus, ik denk maar zo, als ik weet dat hij een van die meisjes niet heeft vermoord, dan liegen ze waarschijnlijk ook over de rest. Ze

proberen gewoon te verdoezelen dat ze hem hebben vermoord...

Lies

Dank u, meneer Van de Plas.

Michel

Ik zeg alleen maar wat ik ervan vind.

Kim

Protest, Edelachtbare, het antwoord is volkomen speculatief.

Paul

Toegestaan.

Lies

Waar was u en Verkerke op de avond dat het elfde slachtoffer

was vermoord?

Michel

in mijn appartement met zeven andere mannen. We hielden een

vrijgezellenfeestje voor een collega van de afdeling.

Lies

Hoe lang was Jonas Verkerke in uw appartement?

Michel

Het hele feestje lang. Ik denk vanaf ongeveer negen uur. We gingen door tot na tweeën 's nachts. De politie zei dat het meisje, de elfde, om één uur naar een hotel was gegaan en vermoord

was. Jonas was om één uur bij mij.

Lies

Kon hij er voor een uurtje tussenuit zijn geknepen zonder dat u

het doorhad?

Michel

Nooit van z'n leven. Je zit met z'n achten in een kamer en je

merkt heus wel als er eentje zomaar een halfuur verdwijnt.

Lies

Geen vragen meer, edelachtbare.

Paul

Mijnheer Michielsen.

Kim

(fluisterend tegen Bran) Die kunnen ze straks opvegen als ik met hem klaar ben … Meneer Van de Plas, kent u mij nog? Herinnert u zich de verklaring die ik u een aantal maanden geleden heb

afgenomen?

Michel

Ik herinner me u.

Kim

Vijfennegentig pagina's, meneer Van de Plas. En nergens in deze

kopie wordt melding gemaakt van een vrijgezellenfeestje. Waarom niet?

Michel

U zult er wel niet naar hebben gevraagd.

Kim

Maar u bent er ook niet over begonnen, nietwaar? De politie zegt dat uw beste kameraad elf vrouwen heeft vermoord, u weet zogezegd dat het een leugen is, maar u zegt helemaal niets, klopt

dat?

Michel

Ja, dat klopt.

Kim

Kunt u ons misschien vertellen waarom?

Michel

Ik vond dat u bij die hele bende hoorde. Ik antwoordde alleen op

wat me werd gevraagd. Ik zei uit mezelf geen ene... niets.

Kim

Ik wil u vragen of u dit ooit tegen de politie hebt gezegd? In die tijd, toen Verkerke was doodgeschoten en alle kranten schreven dat hij elf vrouwen had vermoord? Hebt u ooit de telefoon

opgepakt en ze verteld dat ze de verkeerde hadden gepakt?

Michel

Nee. Ik wist dat toen nog niet. Pas nadat ik een boek had gelezen over de zaak, dat een paar jaar geleden uitkwam. Daarin stond precies wanneer dat laatste meisje was vermoord. Toen wist ik dat hij de hele tijd bij mij was geweest. Ik belde de politie en vroeg naar het rechercheteam, maar ze zeiden dat het allang ontbonden was. Ik heb een boodschap achtergelaten voor die vent die volgens het boek aan het hoofd stond, ik geloof dat het

Mertens was, maar hij heeft me nooit teruggebeld.

Kim

Dus, als ik het even mag resumeren, u zegt hier tegen de jury dat u het boek las nadat het twee jaar na de moorden verscheen, en toen onmiddellijk besefte dat u een glashard alibi had voor uw

dode vriend. Klopt dat allemaal, meneer Van de Plas?

Michel

Eh, behalve dat van het onmiddellijk beseffen. Ik besefte het niet

meteen.

Kim

En wanneer dan wel?

Michel

Nou, toen ik de datum las, 28 september, dat zette me aan het denken en toen herinnerde ik me dat het vrijgezellenfeestje op 28 september dat jaar was en dat Jonas de hele tijd bij mij thuis was geweest. Ik heb dat geverifieerd en heb toen de vrouw van

Jonas gebeld en gezegd dat hij niet was wat ze van hem zeiden.

Kim

U hebt het geverifieerd? Met de anderen van het feestje?

Michel

Nee, dat was niet nodig.

Kim

Hoe dan wel, meneer Van de Plas?

Michel

Ik heb de videoband bekeken die ik van die avond had. De datum

en de tijd staan in de hoek van het beeld.

Kim

(wordt bleek en stamelt) geen verdere vragen.

Lies

Meneer Van de Plas, die videoband waarover u het tegen meneer

Michielsen had, hebt u die nog?

Michel

Jazeker, ik heb hem bij me.

Lies

Ik wil deze band aan de jury laten zien.

Kim

Edelachtbare, mag de verdediging verzoeken om een reces van

tien minuten om de jurisprudentie te onderzoeken?

Paul

Het is nog wat vroeg, vindt u niet, meneer Michielsen? We zijn

nog maar net begonnen.

Lies

Edelachtbare, de eisende partij tekent geen protest aan. Ik heb

toch tijd nodig om de videoapparatuur op te stellen.

Paul

Goed dan. Tien minuten voor beraad. De jury kan een pauze nemen van een kwartier en zich daarna in de vergaderzaal

melden.

Kim

(Van Rijn schuift zijn stoel dicht bij die van zijn advocaat) Nu even

niet. Ik heb maar tien minuten.

Bran

Je hebt het verkloot.

Kim

Nee, wij hebben het verkloot. We zijn een team, vergeet dat niet.

· In de rechtbank Na de film : Als het vaststaat dat demoordenaar één moord niet gepleegd kan hebben, ishij dan ook onschuldig aan de andere moorden?

Paul

Heeft u nog vragen, Mevrouw Van Dooren?

Lies

Hoe stel je de datum en de tijd in op het videobeeld?

Michel

Nou, als je de camera koopt, stel je hem in. Dan blijft hij op de batterij lopen. Ik heb er nog nooit mee hoeven knoeien

nadat ik hem had gekocht.

Lies

Maar als je wilt, kun je hem instellen op een willekeurige

datum, klopt dat?

Michel

Ja, best mogelijk.

Lies

Dus, als u nou een opname van een vriend wilt maken die u later als alibi wilt gebruiken, dan kunt u de datum bijvoorbeeld een jaar terugzetten en dan de opname

maken?

Michel

Zeker.

Lies

Is het mogelijk een nieuwe datum op een bestaande

opname te zetten?

Michel

Nee. Je kunt geen datum aan een bestaande video

toevoegen. Zo werkt dat niet.

Lies

Dus, in dit geval, hoe zou je het kunnen doen? Hoe zou je

een vals alibi voor Jonas Verkerke kunnen fabriceren?

Kim

Protest, Edelachtbare, de getuige moet speculeren.

Paul

Afgewezen, de getuige weet goed hoe zijn eigen camera

werkt.

Michel

Dat kan nu niet meer, omdat Jonas dood is.

Lies

Dus u zegt eigenlijk dat als u een valse opname had willen maken, u met meneer Verkerke had moeten samenwerken om die te maken voordat hij door meneer Van Rijn werd

doodgeschoten, is dat juist?

Michel

Ja. We hadden moeten weten dat hij die band op een bepaald moment nodig zou hebben en dan had hij moeten zeggen op welke datum ik hem moest instellen, enzovoorts, enzovoorts. Dat lijkt nogal vergezocht, vooral omdat je in de krant van dat jaar kunt kijken en de huwelijksadvertentie kunt vinden waarin staat dat mijn vriend op 30 september is getrouwd. Dan weet je dus dat het vrijgezellenfeestje wel rond de achtentwintigste heeft

moeten plaatsvinden. Het is geen nepband.

Lies

Nog één vraag. Hebt u ooit geweten dat Jonas Verkerke een

haarstukje of iets dergelijks droeg?

Michel

Nooit. Ik kende hem al jaren en ik heb nooit zoiets gezien

of gehoord.

Lies

Geen verdere vragen.

Kim

Ik heb maar een paar vragen. U zegt dat u een boek over de zaak van de Poppenmaker hebt gelezen en vervolgens ontdekte dat de datum op deze band overeenkwam met een

van de moorden, klopt dat?

Michel

Dat klopt.

Kim

Hebt u alibi's proberen te vinden voor de andere tien

moorden?

Michel

Nee, dat heb ik niet.

Kim

Dus, meneer Van de Plas, u hebt niets te bieden om uw oude vriend te verdedigen in al die andere zaken waarmee een speciaal team van talloze rechercheurs hem in verband

heeft gebracht?

Michel

De band toont aan dat het allemaal gelogen is. Uw

speciale...

Kim

U geeft geen antwoord op de vraag.

Michel

Jawel,alsjekuntlatenziendateenvandiezakennietklopt,

dan klopt het hele zooitje niet meer, als je het mij vraagt.

Kim

Dat vragen we u niet, meneer Van de Plas. U, eh, u zei dat u Jonas Verkerke nooit hebt gezien met een haarstukje op,

is dat juist?

Michel

Dat heb ik gezegd, ja.

Kim

Wist u dat hij een appartement had, onder een valse naam?

Michel

Nee, dat wist ik niet.

Kim

Er is een hele hoop wat u niet over uw vriend wist,

nietwaar?

Michel

Best mogelijk.

Kim

Denkt u dat het best mogelijk is dat hij af en toe een

haarstukje droeg zonder dat u dit wist, net als dat hij een appartement had buiten uw weten?

Michel

Best mogelijk.

Kim

Welnu, als meneer Verkerke de moordenaar was waarvoor de politie hem houdt, en vermommingen gebruikte zoals de politie beweert dat de moordenaar deed, zou je dan

niet...

Lies

Protest!

Kim

... verwachten dat er zoiets als een...

Lies

Protest!

Kim

... toupetje in het appartement kon liggen?

Pauul

Mijnheer Michielsen, het protest is toegestaan. Houd u aan

de regels, dit is een officiele waarschuwing.

Kim

Mijn excuses, Edelachtbare, geen verdere vragen.

Bran

Je hebt het goed gedaan.

· In de rechtbank : Waarom is dat onderzoek toendoorgespeeld naar IZ?

Lies

Mijn volgende getuige is Joris Delgie. …. Mijnheer Delgie, U

bent adjunct-korpschef?

Jos

Ja, inderdaad.

Lies

Waarover hebt u precies de leiding als adjunct-korpschef?

Jos

Ik ben momenteel commandant van alle recherchediensten.

Lies

Tijdens het onderzoek in de zaak-Poppenmaker had u nog een lagere rang. U was toen nog plaatsvervangend adjunct,

is dat juist?

Jos

Dat is juist.

Lies

In die functie stond u aan het hoofd van de afdeling Interne

Zaken, klopt dat?

Jos

Ja. IZ en Bureau Personeel. Dat hield in dat ik verantwoordelijk was voor het beheer en de toewijzing van

het personeel binnen het korps.

Lies

Wat is de officiële doelstelling van IZ?

Jos

Toezicht houden op de politie. We onderzoeken alle klachten

van burgers en alle interne klachten over wangedrag.

Lies

Onderzoekt u ook gebeurtenissen waarbij de politie

vuurwapens gebruikt?

Jos

Niet per se. Er is een beoordelingsteam dat in dit soort

gevallen de onderzoeksprocedure opstart. Mocht er daarna

een beschuldiging van wangedrag of ander foutief gedrag

liggen, wordt het onderzoek doorgespeeld naar IZ.

Lies

Ja, en wat kunt u zich herinneren van het onderzoek dat IZ heeft ingesteld naar aanleiding van de schietpartij waarbij

Jonas Verkerke door rechercheur Bran Van Rijn is gedood?

Jos

Ik herinner me er alles van.

Lies

Waarom is dat onderzoek toen doorgespeeld naar IZ?

Jos

Het beoordelingsteam stelde vast dat rechercheur Van Rijn de procedures niet had gevolgd. Het gebruik van het vuurwapen zelf viel binnen de richtlijnen van het korps, maar enkele van zijn handelingen die aan de schietpartij

voorafgingen niet.

Lies

Kunt u wat specifieker zijn?

Jos

Ja. Hij is er in wezen alleen op af gegaan. Hij is zonder versterking naar het appartement gegaan en heeft daardoor

groot risico genomen. Het eindigde met die schietpartij.

Lies

Dat wordt ook wel cowboytje spelen genoemd, nietwaar?

Jos

Ikhebdieuitdrukkingweleensgehoord.Ikgebruikdienooit.

Lies

Maar is die toepasselijk?

Jos

Ik heb geen idee.

Lies

U hebt geen idee. Commissaris, hebt u enig idee of meneer Verkerke nu nog zou leven als de rechercheur deze situatie

niet had uitgelokt door cow...

Kim

Protest!

Paul

Toegewezen, ik heb u algezegd dat u speculatieve vragen

moet vermijden.

Lies

Jawel, edelachtbare. Commissaris, het komt erop neer dat u verklaart dat rechercheur Van Rijn een reeks gebeurtenissen op gang heeft gebracht die uiteindelijk leidde tot de dood van

een ongewapende man, heb ik gelijk?

Jos

Dat is niet juist. In het onderzoek zijn nergens substantiële aanwijzingen of bewijzen gevonden die aantoonden dat rechercheur Van Rijn dit scenario met opzet op gang heeft gebracht. Hij ging een aanwijzing na. Toen die ergens naartoe leek te leiden, had hij om versterking moeten vragen. Maar dat deed hij niet. Hij ging naar binnen. Hij waarschuwde dat hij van de politie was en meneer Verkerke maakte een verdachte beweging. En daar zitten we dan. Dat wil niet zeggen dat de afloop anders was geweest als er wel versterking was geweest. Ik denk dat iedereen die een bevel van een agent met een vuurwapen negeert, hetzelfde zal

doen bij twee bewapende agenten.

Lies

Edelachtbare, ik wil deze laatste opmerking uit de notulen

laten schrappen.

Paul

Ingewilligd.

Lies

Hebben uw onderzoekers, alvorens tot de slotsom te komen

dat rechercheur Van Rijn de situatie niet met opzet op gang had gebracht, alle facetten van de schietpartij bestudeerd?

Jos

Jazeker.

Lies

En rechercheur Van Rijn, heeft men hem ook verhoord?

Jos

Zonder meer. Hij is aan een streng verhoor onderworpen

over zijn gedrag.

Lies

En over zijn motieven?

Jos

Zijn motieven?

Lies

Commissaris, wisten u of uw onderzoekers dat de moeder van rechercheur Van Rijn ongeveer dertig jaar geleden in Schaarbeek is gedood door een moordenaar die nooit is gearresteerd? En dat zij daaraan voorafgaande verscheidene

keren was opgepakt wegens landloperij? …

Lies

Wist u dat, commissaris? Het staat vermeld in het PZ- dossier van rechercheur Van Rijn. Toen hij bij de politie solliciteerde, moest hij antwoord geven op de vraag of hij ooit het slachtoffer van een misdrijf was geweest. Hij

schreef op dat hij zijn moeder had verloren.

Jos

Nee, dat wist ik niet.

Lies

Ik geloof dat landloperij een eufemisme voor prostitutie was in de jaren vijftig, toen het gerecht de ogen sloot voor een criminaliteitsprobleem als de welig tierende prostitutie in de

chaussee d'Aarschot, is dat juist?

Jos

Dat kan ik me niet herinneren.

Lies

Edelachtbare, ik wil graag aan de getuige volgend document voorleggen. (geeft een stapeltje papieren aan de griffeur, die het aan het de rechter geeft. Deze bekijkt de papieren en geeft ze dan

terug aan Van Dooren).

Jos

Doet u maar.

Lies

Wat is dit, commissaris Delgie?

Jos

Dit noemen we een standaard periodiek rapport betreffende het onderzoek naar een moord. De datum is 3 november

1962.

Lies

Wat is een standaard periodiek rapport?

Jos

Elke onopgeloste zaak wordt standaard jaarlijks, periodiek dus, bekeken, tot het moment waarop we van mening zijn dat we niet meer kunnen verwachten de zaak met succes af

te ronden.

Lies

Hoe heet het slachtoffer en wat waren de omstandigheden

waaronder zij stierf?

Jos

Marjorie Van Dongen. Ze is op 31 oktober 1961 verkracht en

gewurgd. Haar lichaam werd gevonden in de struiken langs de spoorlijn.

Lies

Tot welke slotsom kwam de recherche, commissaris?'

Jos

Er staat dat er op dit tijdstip, een jaar na de moord, geen bruikbare aanwijzingen zijn. De prognose voor een

geslaagde afronding van de zaak is hopeloos.

Lies

Dank u. Nu, nog één ding, staat er ergens op het formulier

een vakje met familieleden?

Jos

Ja, als naaste familie staat vermeld Rembrand Van Rijn.

Daarnaast staat tussen haakjes "Bran". Het vakje waar "zoon" bij staat, is afgevinkt.

Lies

Welnu, commissaris Delgie, als u dat had geweten over de moeder van rechercheur Van Rijn, had u dan een nader

onderzoek ingesteld naar deze schietpartij?

Jos

Dat kan ik niet zeggen.

Lies

Hij schoot een man dood die ervan werd verdacht dat hij bijna hetzelfde had gedaan als wat er met zijn moeder was gebeurd en nooit was opgelost. Wilt u beweren dat u niet

weet of dit relevant zou zijn geweest voor uw onderzoek?

Jos

Ik, ja... Ik weet dat op dit moment niet.

Lies

Commissaris, bent u of iemand anders van IZ naar de plek

van de schietpartij wezen kijken?

Jos

Nee, dat hebben we niet gedaan.

Lies

Dus uw informatie over wat er is gebeurd, is afkomstig van leden van het team van de schietpartij, die op hun beurt hun informatie verkregen via de schutter, rechercheur Van Rijn,

is dat juist?

Jos

In principe wel, ja.

Lies

U hebt zich niet persoonlijk vergewist van het aanwezige bewijsmateriaal: het toupetje onder het kussen, de

cosmetica onder de wasbak op het toilet?

Jos

Dat klopt. Ik ben er niet geweest.

Lies

Gelooft u dat alles wat ik zojuist opnoemde, ook werkelijk zo

aanwezig was?

Jos

Dat geloof ik, ja.

Lies

Waarom?

Jos

Het staat allemaal in de rapporten, die door een aantal

verschillende agenten zijn opgesteld.

Lies

Maar allemaal op basis van de informatie die afkomstig was

van rechercheur Van Rijn, is dat juist?

Jos

Tot op zekere hoogte. Het wemelde er van de rechercheurs.

Van Rijn heeft hun niet verteld wat ze op moesten schrijven.

Lies

Hoe lang is Van Rijn er alleen geweest voordat, zoals u zegt,

het er wemelde van de rechercheurs?

Jos

Dat weet ik niet.

Lies

Is dat, voor zover u weet, te vinden in een van de rapporten?

Jos

Dat weet ik niet zeker.

Lies

Is het niet zo, commissaris, dat u Van Rijn wilde ontslaan en zijn schietpartij wilde doorverwijzen naar het openbaar

ministerie om hem in staat van beschuldiging te stellen?

Jos

Nee, dat is niet zo. Het OM heeft het bekeken en laten vallen. Ook zij waren van mening dat de richtlijnen niet

waren overschreden.

Lies

Wat is er gebeurd met de vrouw die Van Rijn getipt had? Ze

heette Van Helsen. Ik geloof dat ze prostituée was.

Jos

Ze is ongeveer een jaar later gestorven. Hepatitis.

Lies

Maakte zij toen ze stierf, deel uit van een lopend onderzoek

naar rechercheur Van Rijn en deze schietpartij?

Jos

Ik weet daar niets van en ik stond in die tijd aan het hoofd

van IZ.

Lies

En de twee IZ-rechercheurs die een onderzoek instelden naar de toedracht? … Van Gavere en … euh … De Jong heetten ze, geloof ik. Hebben die hun onderzoek naar Van Rijn niet voortgezet lang nadat officieel was vastgesteld dat

de schietpartij binnen de richtlijnen viel?

Jos

Als ze zich met zo'n onderzoek bezig hielden, was dit buiten

mijn medeweten en zonder mijn toestemming.

Lies

Waar zijn die rechercheurs nu?

Jos

Ze zijn gepensioneerd.

Lies

Was u als commandant van IZ niet gewend om geheime onderzoeken in te stellen naar probleemgevallen, agenten die op de nominatie stonden om te worden ontslagen? Was

rechercheur Van Rijn niet een van deze agenten?

Jos

Het antwoord op beide vragen is nee. Ondubbelzinnig, nee.

Lies

En wat is er met rechercheur Van Rijn gebeurd vanwege zijn schending van de procedures bij het neerschieten van

de ongewapende Jonas Verkerke?

Jos

Hij is één deployeringsperiode geschorst en binnen de

recherchedienst overgeplaatst naar de politiezone Lubbeek.

Lies

In gewone-mensentaal betekent dat dat hij één maand geschorst is en teruggezet is van het eliteteam Beroving en

Moordzaken, naar politiezone Lubbeek, klopt dat?

Jos

Zo zou je het kunnen zeggen.

Lies

Commissaris, als er geen cosmetica op het toilet waren

geweest en het bewijs ontbrak dat Jonas Verkerke niets

meer was dan een eenzame man die een prostituée had meegenomen naar zijn appartement, zou Bran Van Rijn dan nog steeds bij de politie werken? Zou hij zijn

vervolgd wegens het doden van die man?

Jos

Ik geloof niet dat ik de vraag begrijp.

Lies

Ik vraag u of het aangevoerde bewijsmateriaal waardoor meneer Verkerke in verband werd gebracht met de moorden en waarvan wordt beweerd dat dit in het appartement is gevonden, rechercheur Van Rijn heeft gered? Of het niet alleen zijn baan heeft gered, maar hem

ook heeft gered van strafrechtelijke vervolging?

Kim

Protest! Ze vraagt hem opnieuw te speculeren, edelachtbare. Hij kan niet zeggen wat er gebeurd zou zijn in het geval van een ingewikkelde serie omstandigheden

die zich niet hebben voorgedaan.

Paul

(Rechter Verbeelen vouwt zijn handen voor zich samen en leunt peinzend achterover. Dan buigt hij zich naar de microfoon.) Mevrouw Van Dooren legt de fundamenten voor de bewering dat het bewijsmateriaal in het appartement is vervalst. Ik beweer niet dat ze dit voldoende heeft gedaan of niet, maar aangezien ze daarop uit is, lijkt mij dat de

vraag moet worden beantwoord. Ik sta die toe.

Jos

Ik kan daar geen antwoord op geven. Ik weet niet wat er

dan was gebeurd.

Lies

Geen verdere vragen.

Paul

Mijnheer Michielsen?

Kim

Geen vragen, Edelachtbare.

Paul

Mevrouw Van dooren, uw volgende getuige.

Lies

Ik roep Dokter Marcel De Vlegelare.(De griffier neemt de

gegevens op) …

Marieke

Bent u de genaamde De Vlegelare, Andre, Marcel, Francis?

Marcel

Ja.

Dokter De Vlegelare, kunt u de jury vertellen op welk

gebied uw expertise ligt?

Marcel

Ik ben hoofd van het psychohormonale onderzoekslaboratorium op de universiteit van Leuven. Ik heb die afdeling mede opgericht. Ik heb een breed scala aan studies verricht naar seksueel gedrag, parafilie en

psychoseksuele dynamiek.

Lies

Wat is parafilie, dokter? In voor ons allen begrijpelijke taal

graag.

Marcel

In gewone-mensentaal slaat parafilie op wat men meestal schaart onder de noemer van seksuele perversiteiten, seksueel gedrag dat de maatschappij als onaanvaardbaar

beschouwt.

Lies

Zoals het wurgen van je sekspartner?

Marcel

Inderdaad, dat zou zeker in aanmerking komen.

Lies

Hebt u wetenschappelijke artikelen of boeken geschreven

over de onderwerpen die u net noemde?

Marcel

Ja, ik heb een groot aantal artikelen bijgedragen aan onderzoekspublikaties. Ik heb zeven boeken over verschillende onderwerpen geschreven, waaronder de seksuele ontwikkeling van kinderen, prepuberale parafilie, studies naar sado-masochisme, de hele SM-scene, pornografie, prostitutie. Mijn laatste boek ging over de vroege ontwikkeling in de jeugd van moordenaars met een

afwijking.

Lies

Dus u hebt van het een en ander geproefd.

Marcel

Alleen als onderzoeker.

Lies

Hoe bent u bij dit onderzoek betrokken geraakt?

Marcel

Ik heb mijn kennis ten dienste gesteld van het speciale Poppenmaker-team nadat ik in de kranten over de moorden had gelezen. Samen met een psychiater van de politie heb

ik de eerste profielschetsen van de verdachte opgesteld.

Lies

Uw nieuwste boek, over de moordenaars, hoe heet dat?

Marcel

Duistere harten: de erotische sjabloon van de moord!

Lies

(Van Dooren neemt even haar notities door). Wat bedoelt u met

"erotische sjabloon"?

Marcel

Nou, mevrouw Van Dooren, als ik even mag afdwalen, kan

ik wel enige achtergrondinformatie geven.

Lies

Ga uw gang.

Marcel

Er zijn im grossen Ganzen twee vakgebieden, twee

opvattingen op het gebied van het onderzoek naar seksuele parafilie. Ik ben wat u psychoanalist noemt, en

psychoanalisten zijn van mening dat de oorzaak van parafilie ligt in vijandelijke gevoelens die tijdens de jeugd worden gekoesterd. Met andere woorden, seksuele perversiteiten, en in wezen ook normale seksuele interesses, worden in de vroege jeugd gevormd en komen tot uitdrukking als het individu volwassen is.

Aan de andere kant beschouwen gedragspsychologen de parafilie als een vorm van aangeleerd gedrag. Zo zal bijvoorbeeld de mishandeling thuis van een kind een gelijksoortig gedrag aanwakkeren als dit kind volwassen is. Die twee geloofsovertuigingen, om het zo maar eens te noemen, verschillen in wezen niet zo ontzettend van elkaar. Er bestaan zelfs meer overeenkomsten tussen dan psychoanalisten en gedragspsychologen meestal willen

toegeven.

Lies

U ging ons iets vertellen over de erotische sjabloon.

Marcel

O, juist ja, neem me niet kwalijk, ik was even de draad kwijt. Eh, de erotische sjabloon is een term die ik gebruik voor de scala van psychoseksuele verlangens die een rol spelen in de ideale seksuele beleving van het individu.

Hieronder vallen bijvoorbeeld de ideale fysieke kenmerken van de minnaar, de locatie, het soort van seksuele handeling, geur, smaak, gevoel, muziek, wat dan ook. Alles wat die persoon zich maar voorstelt bij de ultieme erotische

belevenis. Een autoriteit op dit gebied, van de John

Hopkins-universiteit, noemt dit een "liefdestraject". Het is

een soort van gids naar de ultieme belevenis.

Lies

Goed, en u hebt dit principe in uw boek toegepast op

lustmoordenaars.

Marcel

Ja, ik heb bij vijf proefpersonen die allen waren veroordeeld wegens een moord waarbij seksuele motivatie of praktijk een rol speelde, geprobeerd om achter hun erotische sjabloon te komen. Om deze open te breken en de onderdelen ervan te herleiden naar de ontwikkeling in hun jeugd. Deze mannen hadden een kapotte sjabloon, als het ware. Ik wilde erachter komen waar de beschadiging was

opgetreden.

Lies

Hoe hebt u uw proefpersonen uitgezocht?

Kim

Protest, Edelachtbare, hoe boeiend dit ook allemaal mag zijn, ik geloof niet dat het hier ter zake doet. Ik wil dokter De Vlegelares deskundigheid op dit gebied niet betwisten, maar ik geloof niet dat het nodig is om het verhaal van vijf andere moordenaars te bespreken. We zijn hier bezig met het proces tegen een moordenaar die niet eens wordt genoemd in het boek van dokter De Vlegelare. Ik ken het

boek. Jonas Verkerke komt er niet in voor.

Paul

Mevrouw Van Dooren?

Lies

Edelachtbare, meneer Michielsen heeft gelijk wat het boek

betreft. Het gaat over sadistische lustmoordenaars. Jonas Verkerke komt er niet in voor. Maar de betekenis ervan

voor deze zaak zal blijken uit de volgende vragen. Ik denk dat meneer Michielsen dit beseft en dat hij daarom protest

aantekent.

Paul

Goed, meneer Michielsen, ik geloof dat het ongeveer tien minuten geleden tijd was om protest aan te tekenen. We zijn inmiddels vergevorderd in deze ondervraging en ik denk dat we er nu mee door moeten gaan. U hebt trouwens gelijk, het is inderdaad nogal boeiend. Gaat u door,

mevrouw Van Dooren. Het protest is verworpen.

Kim

(tegen Bran) Ze heeft hem vast een wip beloofd.

Lies

Dank u, edelachtbare. Dokter De Vlegelare, meneer Michielsen en ik hadden het bij het rechte eind toen we zeiden dat Jonas Verkerke niet een van de proefpersonen in

uw boek is, klopt dat?

Marcel

Ja, dat klopt.

Lies

Wanneer is het boek gepubliceerd?

Marcel

Vorig jaar pas.

Lies

Dat is dus drie jaar na het einde van de zaak van de

Poppenmaker?

Marcel

Ja.

Lies

U bent dus betrokken geweest bij het speciale Poppenmaker-team en bent klaarblijkelijk op de hoogte geraakt van de misdaden. Waarom hebt u Jonas Verkerke dan niet in uw studie opgenomen? Dat lijkt toch een Voor

de hand liggende keuze.

Marcel

Dat lijkt misschien zo, maar is het niet. Om te beginnen was Jonas Verkerke dood. Ik wilde proefpersonen die nog leefden en bereid waren tot medewerking. Maar wel gedetineerd natuurlijk. Ik wilde mensen die ik kon

interviewen.

Lies

Maar van de vijf mensen over wie u schrijft, zijn er nog maar vier in leven. Hoe zit dat dan met de vijfde, Vincent Van Sweefvelt, die overleden is voordat u zelfs maar aan

uw boek was begonnen? Waarom Jonas Verkerke niet?

Marcel

Omdat, mevrouw Van Dooren, Van Sweefvelt een groot deel van zijn leven als volwassene had doorgebracht in inrichtingen. Er waren volumineuze openbare dossiers over zijn behandeling en psychiatrisch onderzoek. In het geval van Verkerke was er niets. Hij had nog nooit eerder

problemen gehad. Hij was een afwijkend geval.

Lies

Maar u hebt toch wel ten minste een vooronderzoek gedaan

naar Verkerke, nietwaar?

Marcel

Ja, ik heb een summier vooronderzoek gedaan. Dit kwam erop neer dat ik contact heb gezocht met zijn gezin en zijn echtgenote heb gevraagd of ik haar mocht interviewen. Ze heeft mijn verzoek afgewezen. Aangezien de man zelf dood was en er geen dossiers over hem bestonden, behalve de gegevens over de moorden, die ik al kende, heb ik niet verder geprobeerd. Ik heb toen gekozen voor Van

Sweefvelt.

Lies

Toen u met het rechercheteam samenwerkte, hebt u een psychologische profielschets van de moordenaar

samengesteld, nietwaar?

Marcel

Ja.

Lies

Waarop was die gebaseerd?

Marcel

Op een analyse van de plaats van het delict en de methode van de moord, gefilterd door het beetje wat wij weten over de gestoorde geest. Ik heb een aantal gemeenschappelijke kenmerken geformuleerd waarvan ik dacht dat ze deel

uitmaakten van de aard van de verdachte.

Lies

U was niet erg succesvol, nietwaar? Als Jonas Verkerke de

Poppenmaker was, tenminste.

Marcel

Nee, niet erg succesvol. Maar dat gebeurt nu eenmaal. Het is een hoop giswerk. Het bewijst niet zozeer dat ik heb gefaald, als wel dat wij bijzonder weinig weten over mensen. Tot de avond waarop hij werd neergeschoten, is het gedrag van deze man nooit iemand opgevallen, behalve

natuurlijk de vrouwen die hij vermoordde.

Lies

U praat alsof het een vaststaand feit is dat Jonas Verkerke

de moordenaar was, de Poppenmaker. Bent u er op basis van onweerlegbare feiten van overtuigd dat dit waar is?

Marcel

Ik weet dat het waar is omdat de politie het me zo heeft

verteld.

Lies

Als u nou eens andersom redeneert, dokter. Als u begint

met wat u over Jonas Verkerke weet en niet denkt aan wat

de politie u heeft verteld over verondersteld bewijsmateriaal. Zou u dan ooit hebben geloofd dat hij in staat was om te doen waarvan hij is beschuldigd? (Michielsen wil gaan staan om protest aan te tekenen, maar Van Rijn legt zijn hand krachtig op diens arm en houd hem tegen.

Michielsen draait zich naar hem om en kijkt kwaad).

Marcel

Ik zou hem niet kunnen uitsluiten als verdachte. We weten niet genoeg over hem. We weten niet genoeg over de menselijke geest in het algemeen. Het enige wat ik weet, is dat iedereen overal toe in staat is. Ik zou een lustmoordenaar kunnen zijn. Zelfs u, mevrouw Van Dooren. We hebben allen een erotische sjabloon en bij de meesten van ons is die vrij normaal. Bij sommigen is die misschien wat ongewoon, maar nog steeds alleen maar speels. Bij de anderen, de extreme gevallen, die alleen maar seksueel opgewonden en bevredigd kunnen worden door pijn toe te brengen, of hun partner zelfs te vermoorden, is de sjabloon diep en duister verborgen. …Helaas loopt niemand met zijn duistere hart te koop. De slachtoffers die het te zien

krijgen, kunnen het meestal niet navertellen.

Lies

Dank u, dokter, ik heb verder geen vragen.

Kim

Dokter, die mannen met die zogenaamde parafilie, hoe zien

die eruit?

Marrcel

Net zoals iedereen. Je kunt hen niet aan hun uiterlijk

herkennen.

Kim

Juist, en zijn ze altijd op jacht? Ik bedoel, bezig om hun

abnormale fantasieën te bevredigen door ze uit te leven?

Marrcel

Nee, het is zelfs zo dat onderzoek heeft uitgewezen dat deze mensen heel goed weten dat ze een abnormale voorkeur hebben en hun best doen die in bedwang te houden. Degenen die de moed hebben om hun problemen kenbaar te maken, leiden vaak een volstrekt normaal leven, dankzij medicijnen of psychotherapie. Degenen die dat niet kunnen, worden om de zoveel tijd overweldigd door de dwang om hun fantasie uit te leven. Deze mensen kunnen dan hun lust volgen en een misdrijf plegen.

Seriemoordenaars met een psychoseksueel motief vertonen vaak gedragspatronen die zich vrij regelmatig herhalen, zodat de politie die hen op het spoor is, bijna op enkele dagen tot een week nauwkeurig kan voorspellen wanneer ze weer toeslaan. Dit komt omdat er een patroon zit in de stress die wordt opgebouwd, de drang om te handelen.

Vaak is er sprake van een afnemende interval, de

overweldigende drang komt steeds sneller terug.

Kim

Ja, ja, maar tussen de momenten van dwangmatig handelen, lijkt het dan alsof de man een normaal leven heeft, of staat hij, zogezegd, in een hoekje te kwijlen? Of

zoiets?

Marrcel

Nee, niets van dat alles. Tenminste niet tot de interval zo

kort is geworden dat die letterlijk niet meer bestaat. Dan

heb je iemand die, zoals u zei, altijd op jacht is. Maar gedurende de interval is er sprake van normaal gedrag. De abnormale seksuele handeling, verkrachting, wurging, voyeurisme, wat dan ook, verschaft de persoon de herinnering om een fantasie te construeren. Hij zal in staat zijn om over de handeling te fantaseren en opgewonden te

worden tijdens de masturbatie of normale seks.

Kim

Bedoelt u dat hij de moord als het ware in gedachten opnieuw afspeelt zodat hij seksueel opgewonden kan raken om normaal geslachtsverkeer te hebben met, bijvoorbeeld,

zijn vrouw

Marrcel

Ja, hij zal de abnormale handeling in zijn geest opnieuw afspelen zodat hij de daad kan verrichten die sociaal

acceptabel is.

Kim

Op die manier kan dus bijvoorbeeld een echtgenote niets

weten over de echte verlangens van haar man, is dat juist?

Marrcel

Dat is juist. Dit komt vaak voor.

Kim

En zo iemand kan gewoon werken en vrienden hebben en

die kant van zichzelf niet laten zien, is dat juist?

Marrcel

Dat is ook juist, inderdaad. Hiervoor is voldoende bewijsmateriaal in de beschreven gevallen van sadistische lustmoordenaars. Er is veel materiaal over het dubbelleven dat Marc dutroux leidde. Ronald Janssen, de leraar- moordenaar van tientallen lifters hier in het zuiden van

Limburg. Ik zou er nog veel meer kunnen opnoemen. U

moet begrijpen dat dit de reden is waar om ze zoveel slachtoffers kunnen maken voordat ze worden gepakt, en dan is het meestal alleen maar omdat ze een kleine

vergissing begaan.

Kim

Zoals bij Jonas Verkerke?

Marrcel

Ja.

Kim

U hebt eerder verklaard dat u niet genoeg informatie kon vinden of verzamelen over de vroege vorming en het gedrag van Jonas Verkerke om hem in uw boek op te nemen. Is dit een reden om niet te geloven dat hij een

moordenaar is zoals de politie beweert?

Marrcel

In het geheel niet. Zoals ik al zei, deze verlangens kunnen gemakkelijk worden gemaskeerd door normaal gedrag.

Deze mensen weten dat ze verlangens hebben die onze samenleving niet accepteert. Gelooft u me, ze doen hun uiterste best die te verbergen. Meneer Verkerke was niet de enige die ik voor mijn boek in gedachten had, maar vervolgens liet vallen omdat er te weinig waardevolle informatie was. Ik heb vooronderzoek gedaan naar ten minste drie andere seriemoordenaars die hetzij dood waren, hetzij niet wilden meewerken. Ik heb die ook afgeschreven omdat er te weinig documentatie en

achtergrondinformatie over hen was.

Kim

U zei dat deze problemen hun oorsprong vinden in de

jeugd. Hoe?

Marrcel

Ik had "eventueel" moeten zeggen, de problemen vinden hun oorsprong eventueel in hun jeugd. Het is een moeilijke wetenschap en niets is zeker. Wat uw vraag betreft, als ik daarop een antwoord kon geven, was ik mijn baan kwijt.

Maar psychoanalisten zoals ik geloven dat parafilie kan voortkomen uit een emotioneel of lichamelijk trauma of beide. Het is in principe een combinatie daarvan en enkele biologische factoren en sociale opvoeding. Het is moeilijk aan te wijzen, maar we denken dat het erg vroeg gebeurt, meestal tussen de vijf en acht jaar. Een van de mannen in mijn boek was op driejarige leeftijd door een oom gemolesteerd. Mijn these of vermoeden of hoe u het ook wilt noemen, is dat dit trauma hem ertoe aanzette homoseksuelen te vermoorden. Bij de meeste van deze

moorden castreerde hij zijn slachtoffers.

Kim

Moet het jeugdtrauma dat aan de bron ligt van iemands criminele gedrag, zo duidelijk zijn? Met andere woorden, zo

traumatisch als molestatie?

Marcel

Niet per se. Het kan ook voortvloeien uit de meer traditionele stress die een kind ondervindt. De sterke druk om in de ogen van de ouders te slagen, in combinatie met andere factoren. Het is moeilijk om hierover in hypothetisch verband te discussiëren omdat de menselijke seksualiteit

zo veel kanten kent.

Kim

Ik dank u dokter, geen verdere vragen.

Paul

Ik schors de zitting voor vandaag. We gaan morgen om 9

uur verder. (iEdereen gaat weg, Kim en Bran blijven zitten).

· In de rechtbank : Waar haalt de naäper zijn kennis?

Kevin

Ik heb even gekeken bij de boekhandel bij Union Station. Dat boek van De Vos, De Poppenmaker, met alle details die een naäper nodig heeft, is uitgekomen zeventien maanden nadat jij Verkerke in het stof hebt laten bijten. Becky Kostermans verdwijnt vier maanden na de publikatie. Onze moordenaar kan het boek hebben gekocht en het als een blauwdruk hebben gebruikt om het op het werk van de Poppenmaker te

laten lijken.

Bran

Bedankt dat je nog even kon langskomen. Ik moet het zo wel doen want ik heb niet zo veel tijd. Je had het gisteren tijdens je getuigenis over de verkrachtingspakketten die bij elk slachtoffer zijn samengesteld. Waar zijn die nu? Het

bewijsmateriaal, bedoel ik.

Kevin

Die liggen waarschijnlijk in het magazijn. Bij de patholoog- anatoom wordt bewijsmateriaal altijd bewaard tot zeven jaar nadat een zaak is opgelost. Voor het geval er hoger beroep wordt aangetekend of zo. Maar omdat jouw dader dood is, is er geen reden om het spul zo lang te bewaren. Maar een bewijsmaterialenkluis mag alleen worden leeggehaald in opdracht van de medisch onderzoeker. Je hebt kans dat de MO er toen niet aan gedacht heeft, nadat je, eh, Verkerke had doodgeschoten. Het is te veel gedoe om dat allemaal goed te

regelen. Ik schat dat de pakketten er nog liggen. De

beheerder van het magazijn zou pas na zeven jaar een

verzoek indienen om ze op te ruimen.

Bran

Goed (merkbaar opgewonden). En in welke staat is het dan? Zou het nog steeds bruikbaar zijn als bewijsmateriaal? En voor

onderzoek?

Kevin

Lijkt me niet dat ze minder geworden zijn.

Bran

Ik wil dat iemand de pakketten van slachtoffers nummer

zeven en elf bekijkt. Dat zijn Nicole Knaepen en Shirly Kemp. Heb je dat? Zeven en elf.

Kevin

Heb ik. Zeven, elf. En dan?

Bran

Vergelijk de schaamharen op de kam met elkaar. Kijk of je dezelfde vreemde haren vindt bij beide vrouwen. Hoe lang

duurt dat ongeveer?

Kevin

Drie, vier dagen. We moeten ze naar het lab van het ministerie sturen. Ik kan er wel een spoedklus van maken, misschien krijg ik de uitslag dan eerder terug. Mag ik je wat vragen?

Waarom doen we dit?

Bran

Ik denk dat er nog iemand was behalve Verkerke. Een naäper. Hij heeft zeven, elf en die van deze week op zijn geweten. En ik vermoed dat hij niet zo slim is geweest als Verkerke om zich te scheren. Als je overeenkomende haren op de kam vindt, dan weten we het vrijwel zeker. Er was gisteren iets met Martens getuigenis geweest dat niet leek te kloppen. Nu was het hem

duidelijk. 'De condooms

Kevin

Ik kan je meteen al iets interessants vertellen over die twee. Zeven en elf'. Ik heb alles nog eens nagekeken voordat ik moest getuigen, dus ligt het nog vers in mijn geheugen, weetje? Weet je nog dat ik zei dat twee slachtoffers bijzondere verwondingen hadden, vaginale scheuringen? Dat waren die

twee, zeven en elf.

Bran

Dat is interessant. Het betekent dat die tweede vent, wie dat

dan ook is, ruiger te werk gaat dan Verkerke. Die twee vrouwen waren het ergst toegetakeld.

Kevin

Wat is daarmee?'

Bran

Martens heeft toch verklaard dat het een doos met twaalf was,

en er nog drie in zaten?

Kevin

Dat is ook zo.

Bran

Negen gebruikt, als je slachtoffers zeven en elf van de lijst

streept, kom je op negen slachtoffers.

Kevin

Het klopt, Bran. Goed, ik begin hier morgenochtend meteen

mee. Geef me drie dagen, op zijn hoogst.

Bran

Vooruit dan maar.'Ik heb nog wat vragen. Je zegt dat het lijk dat deze week is gevonden, alle kenmerken vertoont die aan

de Poppenmaker worden toegeschreven?

Kevin

Klopt. Behalve dat we nu een nieuwe manier van opruimen hebben. Een privé-opruiming in plaats van de uitdagende, publieke wijze bij de anderen. Dat is allemaal erg interessant.

Wat nog meer?

Bran

Ik denk we op basis van de getuigenissen in het proces Verkerke kunnen uitsluiten als dader van de elfde moord.

Iemand had een band...

Kevin

Een band?

Bran

Een getuige in de rechtszaal, een vriend van Verkerke. Hij had een videoband waaruit bleek dat Verkerke op een feestje was op het tijdstip dat het elfde slachtoffer werd ontvoerd. De band is overtuigend. En dan hebben we nummer zeven nog. Er schiet me ineens nog iets te binnen: de make-up. Toen Verkerke dood was, is er immers make-up gevonden in zijn appartement aan Hyperion. Die hebben ze met negen van de slachtoffers in verband kunnen brengen. De twee slachtoffers van wie er geen

make-up is gevonden, waren …

Kevin

Zeven en elf!

Bran

Precies. Dus we hebben meerdere links tussen deze twee gevallen, zeven en elf. Dan is er nog het zijdelings verband met nummer twaalf, het slachtoffer van deze week, het verband wordt nog sterker als je kijkt naar de levensstijl van de drie vrouwen. Ze zaten allemaal in de pornobizz en ze

werkten alle drie als callgirl.

Kevin

Ik zie het patroon binnen het patroon.

Bran

Er is nog meer. Als we de enige overlevende erbij nemen, zien

we dat zij ook in de porno zat en als callgirl werkte.

Kevin

En ze gaf een beschrijving die helemaal niet op Verkerke

leek.

Bran

Inderdaad. Daarom denk ik ook dat het Verkerke niet was. Ik denk dat die drie èn de overlevende, allemaal bij één moordenaar horen. De andere negen horen bij een andere moordenaar. Verkerke. Ik wil dat iemand de plaats delicten aaneen koppelt. We noemen de negen groep A en de andere 3 groep B. als je de slachtoffers uit groep B eruit haalt, concentreert het zich allemaal mooi binnen twee duidelijk gescheiden gebieden. En dan het interval, weet u nog, U ziet dat de interval in het begin volgens een patroon verloopt: dertig dagen, tweeëndertig dagen, achtentwintig, eenendertig, eenendertig. Maar toen liep het patroon ineens in

de soep. Weet u nog? Dat het ons toen zo in de war bracht?'

Kevin

Ja, dat weet ik nog wel.

Bran

Maar als je de datums van groep A en groep B van elkaar scheidt... Nu hebben we een patroon in groep A. Een duidelijk, herkenbaar intervalpatroon Eerst dertig dagen, tweeëndertig, achtentwintig, eenendertig, eenendertig, achtentwintig, zevenentwintig en dertig. In groep B zien we vierentachtig

dagen tussen de moorden.

Kevin

Twee moordenaars die onafhankelijk van elkaar te werk gaan

maar precies dezelfde methode gebruiken?

Bran

Wat ik wil weten is of dit mogelijk is? Ik bedoel, weet u of hier

een precedent voor is?

Kevin

Natuurlijk is het mogelijk. Het duistere hart klopt niet alleen.

Je hoeft niet eens over de grenzen van je district te kijken om

daar volop bewijzen voor te vinden. Neem bijvoorbeeld de Wurgers van het Heuvelland. Om kort te gaan, ja, het is

mogelijk.

Bran

Ik ken die gevallen, maar dit is anders. Ik heb aan een paar daarvan gewerkt en ik weet dat dit anders is. De Wurgers van het Heuvelland werkten samen. Het waren neefjes van elkaar. Die andere twee leken op elkaar, maar toch waren er grote verschillen. Maar hier hebben we iemand die de ander precies heeft nagedaan. Zo precies dat we het niet doorhadden en hij

ons te slim af is geweest.

Kevin

Precies.

Bran

Maar zelfs als de volgeling is ondergedoken, heeft hij hetzelfde programma aangehouden als de Poppenmaker; Waarom, als toch niemand het te zien zou krijgen? Weet u nog dat we van de Poppenmaker dachten dat hij de lijken op openbare plekken achterliet omdat dit deel uitmaakte van zijn seksueel programma? Omdat het hem opwond? Maar waarom deed de tweede moordenaar het dan, hetzelfde programma afwerken,

als het niet de bedoeling was dat het lijk ooit werd gevonden?

Kevin

Dat is een goeie vraag. Ik weet niet wat het antwoord daarop is. Misschien wist de volgeling dat het lijk uiteindelijk ontdekt zou worden, dat hij het zelf zou willen onthullen. Ik denk dat we er waarschijnlijk vanuit moeten gaan dat het de volgeling was die de brieven naar jou en de krant heeft gestuurd. Het

illustreert hoe exhibitionistisch geladen zijn programma is.

Verkerke kende waarschijnlijk niet hetzelfde verlangen om

zijn jagers te kwellen.

Bran

De volgeling vond het lekker om ons te pesten. Precies. Hij had dus zijn lol, hij daagde zijn achtervolgers uit en de hele tijd kreeg de echte Poppenmaker de schuld van de moorden die hij

pleegde. Snap je?

Kevin

Ja.

Bran

Goed, dus wat gebeurt er? De echte Poppenmaker, Verkerke, wordt door mij doodgeschoten. De volgeling heeft geen dekmantel meer. Dus hij doet het volgende, hij gaat door met zijn werk, zijn moorden, maar hij begraaft het slachtoffer nu,

hij verstopt haar onder een laag beton.

Kevin

U bedoelt dat hij nog steeds het hele seksuele programma met

de make- up en alles afwerkt, maar haar begraaft zodat niemand haar zal zien?

Bran

Zodat niemand het weet. Ja, hij volgt het programma omdat dit hem in de eerste plaats opwond. Maar hij kan het zich niet langer veroorloven om zich in het openbaar van de lijken te

ontdoen omdat dit hem zijn geheim zou kosten.

Kevin

Maar waarom dan dat briefje? Waarom heeft hij deze week de politie een brief gestuurd waardoor hij ontmaskerd kan

worden?'

Bran

Zelfvertrouwen, zei hij uiteindelijk. De volgeling is in de

afgelopen vier jaar sterker geworden. Hij denkt dat hij onoverwinnelijk is. Dat is een veel voorkomende trek in de fase

waarin een psychopaat desintegreert. Er ontstaat een gevoel van zelfvertrouwen en onkwetsbaarheid, terwijl de psychopaat in werkelijkheid steeds meer fouten maakt. Hij desintegreert. Hij wordt kwetsbaar en loopt de kans ontdekt

te worden

Kevin

Dus omdat hij vier jaar lang ongemerkt zijn gang heeft kunnen gaan, denkt hij dat hij zó veilig en onaantastbaar is dat hij

opnieuw een briefje stuurt om ons te pesten?

Bran

Precies, maar dat is slechts één aspect. Verder is er nog trots, het auteursrecht. Dit grote proces over de Poppenmaker is begonnen en hij wil er ook wat aandacht van meepikken. Je moet begrijpen dat hij aandacht voor zijn daden wil. Het was tenslotte de volgeling en niet Verkerke, die de brieven eerder heeft verstuurd. Hij is dus erg trots op zichzelf en hij voelt zich buiten bereik van de politie. Je zou kunnen zeggen dat hij zich als een god voelt, dus schrijft hij deze week die brief.

Pak me dan als je kan.'

Kevin

Ja, een van de oudste spelletjes ter wereld... En ten slotte kan het zijn dat hij het briefje heeft verstuurd omdat hij nog steeds kwaad op jou is.' jij hebt Verkerke uitgeschakeld. Je hebt zijn perfecte dekmantel verpest. Ik denk niet dat de brief en het feit dat het in de pers is gekomen, je zaak goed hebben gedaan, of wel? dus misschien wil de volgeling het je op deze

manier betaald zetten. Zijn wraak.

Bran

U denkt dat er nog meer zijn, nietwaar? Vrouwen in beton of

op dergelijke wijze verstopt, bedoel je?

Kevin

Ja, ik ben bang van wel. Vier jaar is lang. Ik ben bang dat er

nog veel meer zijn.

Bran

ik moet terug naar binnen.

Kevin

Maar we zijn nog niet klaar.

Bran

Hoe bedoelt u?

Kevin

Je hebt het nog niet gehad over het meest verontrustende van deze hele zaak. De vraag hoe onze volgeling de werkwijze van de moordenaar heeft geleerd. Het rechercheteam heeft niet elk detail over het programma van de Poppenmaker aan de media onthuld. Niet in die tijd. Er werden dingen geheimgehouden zodat de gekken die wilden bekennen, niet zeker wisten wat ze moesten bekennen. Het was een voorzorgsmaatregel, waardoor het team de valse bekentenissen eenvoudig kon elimineren. Dus?

Dus is de vraag, hoe wist de volgeling het?

Bran

Ik weet niet...

Kevin

Jawel, dat weetje wel. Het boek van De Vos heeft die gegevens overal toegankelijk gemaakt. Dat kan natuurlijk de betonnen blondine verklaren. Maar dat verklaart niet, zoals jij vast en

zeker ook beseft, slachtoffers …

Bran

… zeven en elf.

Kevin

Het antwoord is dat de volgeling op de een of de andere

manier op de hoogte was van de bijzonderheden. De details

hebben tot zijn handelen geleid. Je moet niet vergeten dat we hier met iemand te maken hebben die waarschijnlijk al in een grote innerlijke strijd was verwikkeld, toen hij toevallig een seksueel programma tegenkwam dat overeenkwam met zijn eigen behoeften. Deze man had reeds problemen, of die zich nu hadden geuit in een misdrijf of niet. Hij was goed ziek, Bran, en toen zag hij de seksuele sjabloon van de Poppenmaker en dacht: dat ben ik. Dat is wat ik wil, dat is hoe ik me kan bevredigen. Vervolgens nam hij het programma van de Poppenmaker over en voerde hij het uit, tot in de kleinste details. De vraag is nu, hoe is hij ertegenaan gelopen? Het antwoord is, hij had toegang tot dat

programma.

Bran

U bedoelt een diender. Iemand van het rechercheteam. Dat

kan niet.

Kevin

Misschien iemand van het rechercheteam, Bran, alleen maar misschien. Maar vergeet niet dat de kring van de mensen die het programma kenden, veel groter was dan alleen het rechercheteam. Je hebt nog de medische onderzoekers, de technische onderzoekers, de wijkagenten, fotografen, verslaggevers, het ambulancepersoneel, de burgers die de lijken vonden. Er waren een hoop mensen die toegang hadden tot de gegevens die de volgeling blijkbaar kende.Het moet iemand geweest zijn binnen of rond het onderzoek,

Bran. Niet noodzakelijkerwijs iemand die een belangrijke of

voortdurende rol speelde. Maar iemand die op een gegeven ogenblik met het onderzoek in aanraking kwam, en wel op zo'n manier dat hij op de hoogte kon zijn van het volledige programma. Beter op de hoogte dan door wat er op dat moment openbaar was gemaakt. De volgeling kon wel eens

de slimste zijn die je in een hele tijd bent tegengekomen.

Bran

Omdat het een diender is?

Kevin

Omdat hij waarschijnlijk evenveel over de zaak weet als jij.

· In de rechtbank : Uit wat bestond die handtekening?

Paul

Mevrouw Van Dooren, uw volgende getuige.

Lies

De eiser staakt, Edelachtbare.

Paul

Mijnheer Michielsen, uw eerste getuige.

Kim

De staat roept Rechercheur Rembrand Van Rijn.

Paul

Rembrand?

Bran

Ja, Edelachtbare dat is mijn werkelijke voornaam. (De griffier

noteert de gegevens)

Marieken

Bent u de genaamde Rembrand, Hrz Van Rijn?

Ja.

Paul

Hrz?

Bran

Een grapje van mijn vader. Het betekent Harmenszoon.

Kim

Vertel ons eens iets over uzelf, rechercheur Van Rijn, over uw

carrière.

Bran

Ik ben bijna twintig jaar bij de politie. Ik ben tegenwoordig ingedeeld bij de tafel van Moordzaken in het arrondisement

Leuven. Daarvoor...

Kim

Waarom heet dat een tafel?

Bran

Omdat het op een tafel lijkt. Het zijn zes bureautafels die tegen elkaar aan zijn geschoven en samen één grote lange tafel vormen, met drie rechercheurs aan elke kant. Dat noemen we

altijd een tafel.

Kim

Prima, ga maar door.

Bran

Voor deze benoeming heb ik acht jaar bij het speciale rechercheteam voor moordzaken gewerkt van de afdeling Beroving en Moordzaken in Brussel. Daarvoor was ik rechercheur bij de tafel Moordzaken in Vlaams Brabant en de tafels Beroving en Inbraak in Halle. Ik heb ongeveer vijf jaar als wijkagent gewerkt, voornamelijk in de politiezones

Vilvoorde en Zemst.

Kim

Hoe bent u bij dit onderzoek betrokken geraakt?

Bran

Ik was van bij de eerste moord betrokken. Ik had ten tijde van het ontdekken van het eerste lijk dienst en ik werd

opgeroepen. Ik kreeg de leiding over een team.

Kim

En was dat hetzelfde team als nu?

Bran

Nee.

Kim

Waarom niet?

Bran

Het was toen de eerste moord. Het onderzooeksteam zoals het

er nu uitziet werd samengesteld na de derde moord.

Kim

Na de derde moord?

Bran

Ja, we kregen melding van een moord in Jette en in Sint-

Pieters-Leeuw. De gelijkenissen vielen mij op.

Kim

Is dat gebruikelijk?

Bran

Wat?

Kim

Dat u een melding kreeg?

Bran

Ja, via ons eigen informatiesysteem FIP krijgen wij meldingen

van verdachte overlijdens in ons land. Ik heb zelf ook melding gemaakt van de eerste moord.

Kim

En hoe vaak consulteert u dit systeem?

Bran

Een a twee keer per week. Maar ik kreeg wel veel sneller een

melding. Er zit nl een waarschuwingssyteem ingebouwd als er overeenkomsten zijn.

Kim

Overeenkomsten? Zoals?

Bran

Dat kan van alles zijn. De naam, het uiterlijk, de modus

operandi.

Kim

En op welk kenmerk kreeg u een melding,

Bran

Op de handtekening.

Kim

De handtekening?

Bran

Ja, een seriemoordenaar laat vaak een kenmerk na waaruit wij

dan kunnen concluderen dat het dezelfde dader is.

Kim

En waarom doet die moordenaar dat?

Lies

Protest, hij vraagt de getuige om te speculeren.

Paul

Toegestaan.

Kim

Uit wat bestond die handtekening?

Bran

Uit een wit kruisje op een grote teen.

Kim

Een wit kruisje? Van een kerk? Zoals in Verkerke?

Lies

Protest, dit is suggestief.

Paul

Mr Michielsen, u gaat uw boekje te buiten. De jury zal deze

opmerking negeren.

Kim

En wat is het doel van die handtekening?

Lies

Protest, Edelachtbare, dat is speculatie.

Paul

Toegewezen. Mijnheer Michielsen, formuleer uw vraag anders.

Kim

Jawel Edelachtbare. … Gebeurt dat wel vaker dat er een

handtekening geplaatst wordt?

Bran

Bij alle gevallen van seriemoorden is dat bij mijn weten steeds

gebeurd.

Kim

En wie weet van dat bestaan?

Bran

Sedert het verschijnen van het boek over het proces is die informatie voor iedereen bereikbaar. Maar tijdens het

onderzoek was het enkel aan de onderzoekers bekend.

Kim

Waarom?

Bran

Waarom wat?

Kim

Waarom was die enkel aan de onderzoekers bekend?

Bran

Omdat we zo gemakkelijker de moorden in verband kunnen brengen met moordenaar. Zo kunnen we eenvoudig zien of er

een naäper aan het werk is.

Kim

Een naäper? Wat bedoelt u daarmee?

Bran

Het gebeurt bijna altijd dat bij een seriemoordenaar vroeg of laat een naäper optreedt. Die gaat dan de modus operandi copiëren om de moord te laten gelijken alsof ze door dezelfde

moordenaar gepleegd is.

Kim

En was dat het geval?

Bran

We hebben inderdaad zeer sterke vermoedens in die richting.

Kim

En u ontdekte dat doordat de handtekening ontbrak?

Bran

Nee, eigenaardig genoeg was de handtekenig identiek.

Kim

Dus zijn ze alle elf toe te wijzen aan dezelfde dader?

Bran

Wat de handtekenig betreft lijkt het wel zo, maar er waren toch

een paar verschillen.

Kim

Ah zo, verklaar u nader.

Bran

Er werd van slachtoffer zeven en elf geen cosmetica terug gevonden op het appartement van Verkerke. Bovendien bleken ze veel ruwer verkracht dan de andere slachtoffers. En tenslotte, de vindplaats wijkt af van het door Verkerke

gehanteerd…

Lies

Protest Edelachtbare, het is nog steeds niet bewezen dat hij

hiervoor verantwoordelijk is.

Paul

Toegewezen .

Kim

Mijn excuses, Edelachtbare. Rechercheur Van Rijn, op welke

plek was het rechercheteam gevestigd?

Bran

We hadden een ruimte op de eerste verdieping van het bureau in Halle. Het was een opslagruimte voor bewijsmateriaal en archieven. We hadden die spullen tijdelijk verhuisd naar een gehuurde trailer en gebruikten die ruimte. We hadden ook een kamer in het Shopping Center in Woluwe. De nachtdienst,

waarin ik werkte, opereerde meestal vanuit Halle.

Kim

Dat was dichter bij de bron, nietwaar?

Bran

Dat dachten we, ja. De meeste slachtoffers kwamen uit het Noord-Oosten van Brussel. Veel ervan zijn daar later ook

teruggevonden.

Kim

U wilde dus snel kunnen inspelen op tips en aanwijzingen en

het hielp u om er middenin te werken, is dat juist?

Bran

Juist.

Kim

Op de avond dat u het telefoontje van die vrouw, Sonia Van

Helsen, kreeg, hoe ging dat toen?

Bran

Ze belde via het alarmnummer en toen de telefoniste besefte

waar ze het over had, werd het telefoontje doorverbonden met het team in Halle.

Kim

Wie beantwoordde het?

Bran

Ik.

Kim

Waarom? Ik dacht dat u verklaard had dat u de leiding over de nachtdienst had. Waren er geen mensen om de telefoon aan te

nemen?

Bran

Ja, die waren er wel, maar dit telefoontje kwam pas laat. Iedereen was al naar huis. Ik was er alleen nog omdat ik het dagjournaal moest bijwerken. We moesten elke week rapport

uitbrengen. Ik was de enige die er nog was, dus nam ik op.

Kim

En toen u wegging om die vrouw te ontmoeten, waarom hebt

u toen niet om versterking gevraagd?

Bran

Ze had me over de telefoon niet genoeg verteld om me ervan te overtuigen dat het ook echt iets betekende. We kregen elke dag tientallen telefoontjes. Geen daarvan leidde ergens toe. Ik moet toegeven dat ik op weg ging om haar verhaal aan te horen

zonder dat ik dacht dat het iets op zou leveren.

Kim

Als u dat dacht, rechercheur, waarom ging u er dan heen?

Waarom hebt u de verklaring niet gewoon via de telefoon behandeld?'

Bran

Dat kwam vooral doordat ze zei dat ze het adres waar ze met die man was geweest, niet kende, maar dat ze me de plek kon aanwijzen als ik haar naar Woluwe reed. Bovendien had haar klacht iets oprechts. Het leek alsof ze werkelijk ergens bang voor was. Ik stond toch op het punt naar huis te gaan, dus

dacht ik dat ik wel even kon gaan kijken.'

Kim

Vertel ons eens wat er gebeurde toen u in Woluwe aankwam.

Bran

Toen we aankwamen, zagen we licht branden in het appartement boven de garage. We zagen zelfs een schim voor een van de ramen bewegen. We wisten dus dat de man er nog steeds was. Toen vertelde mevrouw Van Helsen me over de

make-up die ze in het kastje onder de wasbak had gezien.

Kim

Wat zei u dat?

Bran

Een heleboel. Het viel me meteen op omdat we in de pers nooit hadden gezegd dat de moordenaar de make-up van zijn slachtoffers bewaarde. Dus toen ze me vertelde dat ze zijn make-up verzameling had gezien, klikte het ineens. Daardoor

klonk wat ze zei ineens beduidend legitiemer.

Kim

Goed, en wat deed u vervolgens?

Bran

Ik bedacht me dat hij in de tijd die het haar had gekost om mij te bellen en waarin ik met haar naar Woluwe was gereden, een nieuw slachtoffer kon hebben opgepikt. Dus wist ik dat er een goede kans was dat er een andere vrouw in gevaar was. Ik ging

naar boven. Ik rende naar boven.

Kim

Waarom vroeg u niet om versterking?'

Bran

Ten eerste dacht ik dat er geen tijd was om zelfs maar vijf minuten op versterking te wachten. Als hij een andere vrouw bij zich had, konden die vijf minuten een zaak van leven of dood zijn. Ten tweede had ik geen porto bij me. Ik kon me niet

melden, zelfs al had ik...

Kim

Een porto?

Bran

Een portofoon. Rechercheurs nemen ze meestal mee als ze op onderzoek uit gaan. Maar het probleem is dat er niet genoeg zijn voor iedereen. En omdat ik naar huis ging, wou ik er niet eentje meenemen omdat ik pas de volgende avonddienst terug zou komen. Dan zou er dus de hele volgende dag één

mobilofoon minder zijn.

Kim

U kon dus geen oproep om versterking verzenden. En via de

telefoon?

Bran

Het was een woonwijk. Ik kon op zoek gaan naar een telefooncel of ergens op een deur kloppen. Het was ongeveer één uur 's nachts en ik dacht niet dat iemand zijn deur snel open zou doen voor iemand die beweerde dat hij van de politie was. Het was allemaal een kwestie van tijd. Ik dacht niet dat

ik die tijd had. Ik moest in mijn eentje naar boven.

Kim

Wat gebeurde er?

Bran

Ik kon door het gordijn een naakte man zien rondlopen. In de veronderstelling dat iemand onmiddellijk gevaar liep, ging ik naar binnen zonder aan te kloppen. Ik hield mijn pistool voor

me uit.'

Kim

U schopte de deur open?

Bran

Ja.

Kim

En wat zag u?

Bran

In de eerste plaats maakte ik mezelf kenbaar. Ik riep: "Politie." Ik deed een paar passen de kamer in, het was een studio, en ik zag de man die later werd geïdentificeerd als Verkerke naast

het bed staan. Het was een uitgeklapt bankbed.

Kim

Wat was hij aan het doen?

Bran

Niets. Hij stond naakt naast het bed.

Kim

Zag u verder nog iets?

Bran

Nee.

Kim

En toen?

Bran

Ik riep iets in de trant van "Sta stil" of "Halt" en deed nog een stap de kamer in. Eerst bewoog hij zich niet. Toen stak hij ineens een hand uit naar het bed en stak die hand onder het kussen. Ik schreeuwde: "Nee", maar hij zette de beweging door. Ik kon zijn arm zien bewegen alsof zijn hand iets vastpakte en hij haalde zijn hand tevoorschijn. Ik vuurde één

keer. Het schot was dodelijk.

Kim

Hoe ver stond u van hem vandaan, denkt u?

Bran

Een meter of acht. Het was één grote kamer. We stonden ieder

aan een andere kant ervan.'

Kim

En was hij meteen dood?

Bran

Heel snel. Hij viel over het bed. Uit de lijkschouwing bleek later

dat de kogel onder de rechterarm was binnengedrongen, de

arm waarmee hij onder het kussen reikte, en door de borst was

gegaan. De kogel had zijn hart en beide longen geraakt.

Kim

En wat deed u nadat hij was neergeschoten?

Bran

Ik liep naar het bed en keek of hij nog leefde. Op dat moment

leefde hij nog, dus deed ik hem de handboeien om. Hij stierf even later. Ik tilde het kussen op. Er lag geen wapen.'

Kim

Wat lag er wel?

Bran

Het leven is raadselachtig, hij had zijn hand uitgestoken naar

een toupet

Kim

Protest, edelachtbare.

Bran

Toegestaan, de laatste opmerking wordt geschrapt.

Kim

Wat gebeurde er toen?

Bran

Op het geluid waren een paar mensen afgekomen en één van

hen heeft de politie gebeld. En toen werd de zaak mij uit handen genomen.

Kim

U bedoelt u? Een disciplinaire maatregel?

Bran

Nee, een administratieve maatregel. Het is zo dat een agent na een schietincident van het lopend onederzoek wordt

afgenomen tot het incident opgehelderd is.

Kim

U maakte dus niet langer deel van uit het onderzoek ,

nietwaar?

Bran

Nee, zoals gebruikelijk is, kreeg ik bureaudienst voor de duur

van het onderzoek naar mijn gedrag bij de schietpartij.

Kim

En werd u op de hoogte gesteld van de resultaten van het onderzoek van het rechercheteam naar achtergrond van

Verkerke?

Bran

Over het algemeen wel. Omdat er voor mij het een en ander op

het spel stond, hielden ze me op de hoogte.

Kim

En wat kreeg u te horen?

Bran

Dat de make-up die in het toiletkastje was gevonden, met

negen van de slachtoffers in verband was gebracht.

Kim

Negen? Er waren toch elf slachtoffers?

Bran

Juist, maar van het zevende en het elfde vonden we geen

make-up.

Kim

Hebt u ooit zelf twijfels gehad of gehoord dat andere rechercheurs eraan twijfelden dat Jonas Verkerke

verantwoordelijk was voor de dood van die vrouwen?

Bran

Voor die negen? Nee, geen enkele twijfel. Nooit.

Kim

Maar, rechercheur Van Rijn, u hebt meneer Van De Plas toch horen verklaren dat meneer Verkerke bij hem was op de avond dat het elfde slachtoffer, Shirleen Kemp, werd vermoord. U hebt de videoband gezien die als bewijsmateriaal is

gepresenteerd. Heeft u dat niet aan het twijfelen gebracht?'

Bran

Wel wat die zaak betreft. Maar Shirleen Kemp was niet een van de negen van wie er make-up is gevonden in het appartement van Verkerke. Ik ben er absoluut van overtuigd, en dat is het hele rechercheteam, dat Verkerke negen vrouwen heeft

vermoord.

Lies

Protest, Edelachtbare, Rechercheur Van Rijn is niet de

spreekbuis van het korps.

Paul

Toegestaan. Rechercheur, spreek uit uw eigen naam. Als de mening van uw collega's hier ter zake doet dan zal uw

raadsman die zeker dagvaarden.

Bran

Mijn excuses, Edelachtbare.

Kim

U hebt een disciplinaire straf gekregen omdat u bent

opgetreden zonder versterking. Vindt u dat het korps de zaak correct heeft afgehandeld?

Bran

Nee.

Kim

Waarom niet?

Bran

Zoals ik al zei, ik dacht niet dat ik een keuze had bij wat ik deed. Als ik het opnieuw moest doen, zelfs als ik wist dat ik daardoor overgeplaatst zou worden, zou ik weer precies hetzelfde doen. Dat moet wel. Als er een andere vrouw binnen was geweest, een ander slachtoffer en ik had haar gered, had ik

waarschijnlijk promotie gekregen. …

Kim

Protest, Edelachtbare, de rechercheur moet zich tot de feiten

houden en niet wat als ..

Bran

Ik denk dat de overplaatsing politiek noodzakelijk was. Ik had

tenslotte een ongewapende man doodgeschoten.

Lies

Protest, Edelachtbare, ..

Bran

Het maakte niet uit dat die man een seriemoordenaar was, een

monster. Bovendien was ik verschillende keren in...

Paul

Dat is genoeg!

Bran

Aanvaring gekomen met …

Paul

Rechereur Van Rijn!

Bran

Sorry, ik liet me gaan.

Paul

Dat komt nu veel te laat. Hiervoor zal ik u officieel laten

berispen.

Kim

Dus u bedoelt dat u geen spijt hebt over wat er in het

appartement is gebeurd, is dat juist?

Bran

Nee, dat is niet juist.

Kim

Waar hebt u dan spijt van?

Bran

Dat Verkerke die beweging maakte. Hij bewoog het eerst. Ik kon alleen maar reageren. Ik wou het moorden stoppen. Ik wou hem daar niet voor doden. Maar zo is het gegaan. Hij

maakte de eerste beweging.

Kim

verder geen vragen meer.

Paul

Mevrouw Van Dooren, uw getuige.

Bram

Het leven is een raadsel.

Lies

Meneer Van Rijn, hoeveel mensen hebt u gedood?

Kim

Protest, Edelachtbare. Het gaat hier maar om één schietpartij, het schot dat Verkerke had gedood, en alle andere zijn

irrelevant.

Lies

De informatie is wel relevant omdat het de mentaliteit van de

gedaagde illustreert.

Paul

De getuige zal de vraag beantwoorden.

Bran

Dat kan ik niet.

Paul

Rechercheur Van Rijn, het hof gebiedt u antwoord te geven.

Bran

Ik kan de vraag niet beantwoorden, rechter. Ik weet niet

hoeveel mensen ik heb gedood.

Lies

Hoe komt dat?

Bran

Ik was vroeger militair bij de Special Forces. In die functie heb

ik meermaals contact gehad met vijandelijke troepen.

Lies

Goed, rechercheur, hoeveel mensen hebt u dan gedood sinds u

uw taken bij het leger beëindigde en politieman werd?

Bran

Drie, inclusief Jonas Verkerke.

Lies

Kuntuonsmeervertellenoverdetweegebeurtenissenwaarbij

het niet om meneer Verkerke ging? In grote lijnen.

Bran

Ja, een daarvan was voor Verkerke, de andere keer was erna. De eerste keer dat ik iemand doodde was tijdens het onderzoek naar een moord. Ik ging een man ondervragen van wie ik dacht dat hij een getuige was. Hij bleek de dader te zijn. Toen ik op de deur klopte, loste hij een schot. Hij miste me. Ik trapte de deur open en ging naar binnen. Ik hoorde hem naar de achterkant van het huis rennen. Ik volgde hem de achtertuin in, en zag dat hij over een hek klom. Toen hij eraf wou springen, draaide hij zich om om nog een keer op me te schieten. Ik schoot eerst en raakte hem. De tweede keer, na Verkerke, was ik betrokken bij een GP-onderzoek naar een roofmoord. Er ontstond een vuurgevecht tussen twee verdachten en mij en mijn partner in die tijd, een GP-agent. Ik

doodde een van de verdachten.

Lies

In die twee gevallen waren de mannen die u doodde, dus

gewapend?

Bran

Dat is juist.

Lies

Drie schietpartijen met dodelijke afloop, dat is nogal veel, zelfs

voor iemand die al twintig jaar meedraait, nietwaar?

Bran

Eh, ik ken agenten die al twintig jaar meedraaien en nog nooit hun pistool hebben hoeven trekken, en ik ken er ook die al wel zeven keer met dodelijke afloop hebben geschoten. Het is een

kwestie van wat voor zaken je trekt, een kwestie van geluk.

Lies

Meevaller of pech?

Kim

Protest Edelachtbare.

Paul

Toegestaan.

Lies

Nadat u meneer Verkerke had gedood, terwijl hij ongewapend

was, voelde u zich toen rot?

Bran

Niet echt. Niet totdat ik aangeklaagd werd en hoorde dat u de

advocaat was. (algemeen gelach).

Paul

Rechercheur Van Rijn, ik maan u aan om uw antwoorden concreet te houden en af te zien van persoonlijke

opmerkingen.

Bran

Jawel, Edelachtbare. Geen spijt. Wat ik al eerder zei, ik had Verkerke liever levend dan dood te pakken gekregen. Maar ik

wilde hem van de straat hebben, hoe dan ook.'

Lies

Maar u hebt het geheel zo in scène gezet, tactisch, dat het wel

tot zijn permanente verwijdering moest leiden, nietwaar?

Bran

Nee, dat heb ik niet gedaan. Er is niets in scène gezet. Het

gebeurde gewoon zo.

Lies

U was echter tevreden dat meneer Verkerke dood was, hoewel

hij ongewapend, naakt en volstrekt weerloos was?

Bran

Tevredenheid heeft er niets mee te maken.

Lies

Edelachtbare, mag ik de getuige een bewijsstuk overhandigen? Het staat geregistreerd als nummer 3A van de eisende partij. (Ze geeft kopieën van een stuk papier aan Michielsen en de griffier, die het doorgeeft aan de rechter. Terwijl de rechter het leest, loopt Michielsen naar de katheder en tekent protest

aan.)

Kim

Protest, Edelachtbare, ik zie niet in hoe dit met recht als belastend materiaal kan worden aangeboden. Het betreft de

woorden van een psychiater, niet van mijn cliënt.

Lies

Meneer de rechter, als u even onder het kopje Samenvatting wilt kijken, de laatste alinea is wat ik de getuige zou willen laten lezen. U kunt zien dat de gedaagde de verklaring heeft

ondertekend.

Bran

(leest even door, veegt zijn mond af met de achterkant van zijn

hand ). Ik laat het toe. U mag het aan de getuige laten zien.

Lies

Van Dooren brengt Van Rijn ook een kopie en legt die voor hem neer zonder hem aan te kijken. Vervolgens loopt ze terug naar de katheder. Kunt u ons vertellen wat dat is, rechercheur

Van Rijn?

Bran

Het is een vertrouwelijk psychologisch ontslagformulier.

Zogenaamd vertrouwelijk, kan ik beter zeggen.

Lies

Ja, en waarop heeft het betrekking?

Bran

Dat ik gezond verklaard werd en weer in functie mocht na het neerschieten van Verkerke. Het is een routinezaak dat je door de korpspsychiater wordt ondervraagd nadat je bij een schietpartij betrokken bent geweest. Dan keurt hij je goed om

weer in functie te gaan.

Lies

U kent hem zeker goed.

Bran

Pardon?

Kim

Protest, Ede ….

Paul

Mevrouw Van Dooren, dat is onnodig!

Lies

Ja, edelachtbare. Schrap dat maar. U kreeg toestemming om

weer in functie te gaan, in uw nieuwe functie in Halle, na het gesprek, nietwaar?

Bran

Juist.

Lies

Is het niet gewoon een administratieve kwestie? Weerhoudt de psychiater ooit een agent ervan weer aan het werk te gaan

op psychiatrische gronden?

Bran

Nee, wat betreft de eerste vraag. De tweede weet ik niet.

Lies

Ik zal het anders zeggen. Hebt u weieens gehoord dat een agent niet terug mocht keren op basis van het gesprek met de

psychiater?

Bran

Nee, dat heb ik niet. Het hoort vertrouwelijk te zijn, dus ik

denk dat ik sowieso niets zou horen.

Lies

Wilt u de laatste alinea lezen van de samenvatting uit het

rapport dat voor u ligt?

Bran

Ja (Hij neemt het papier op en begint te lezen. In stilte).

Lies

Voorlezen, rechercheur Van Rijn. Ik dacht dat dat wel voor de

hand lag.

Bran

Sorry. Er staat: "In de loop van zijn ervaringen in het leger en bij de politie, en vooral bij de eerder genoemde schietpartij met dodelijke afloop, is het subject in hoge mate ongevoelig geworden voor geweld. Hij praat over geweld of het aspect van geweld als een geaccepteerd onderdeel van zijn dagelijks leven, zijn gehele leven. Het is dus onwaarschijnlijk dat wat eerder is voorgevallen psychologisch afschrikwekkend zal werken, mocht hij opnieuw in omstandigheden worden geplaatst waarin hij dodelijk geweld moet gebruiken om zichzelf en anderen te beschermen. Ik denk dat hij in staat zal zijn onverwijld te handelen. Hij zal in staat zijn de trekker over te halen. In zijn uitspraken is zelfs geen enkel schadelijk effect te merken van de schietpartij, of het moest al zijn dat zijn gevoel van tevredenheid over de afloop van het incident,

de dood van de verdachte, als onbehoorlijk wordt beschouwd

Lies

Het subject van dat rapport bent u, nietwaar?

Bran

Ja, dat ben ik.

Lies

U hebt zojuist verklaard dat er geen tevredenheid was, maar

in het rapport van de psychiater staat dat u zich tevreden voelde over de afloop van het incident. Wie heeft er gelijk?

Bran

Dat is wat hij zegt in het rapport, niet wat ik zeg. Ik geloof

niet dat ik het zo zou hebben gezegd.

Lies

Hoe zou u het hebben gezegd?

Bran

Ik weet het niet. Niet zo.

Lies

Waarom hebt u het ontslagformulier dan getekend?

Bran

Ik heb getekend omdat ik weer aan de slag wilde. Als ik met hem ging zitten bekvechten over welke woorden hij

gebruikte, kon ik nooit weer aan het werk.

Lies

Zeg eens, rechercheur, wist de psychiater die u onderzocht en

dat rapport opstelde, van uw moeder?

Bran

Ik weet het niet. Ik heb het hem niet verteld. Ik weet niet of

hij al eerder over die informatie beschikte.

Lies

Wat is er met uw moeder gebeurd?

Bran

(Hij kijkt Van Dooren lang aan voordat hij antwoord. Ze slaat haar ogen niet neer.) Zoals al eerder is verklaard, is ze vermoord. Ik

was elf. Het gebeurde in Schaarbeek.

Lies

En er is nooit iemand gearresteerd, is dat juist?

Bran

Dat is juist. Kunnen we ergens anders over doorgaan? Hier is

al over getuigd. (Van Rijn kijkt naar Michielsen).

Kim

Protest, Edelachtbare, daar is al …

Paul

Rechercheur Van Rijn, wilt u even pauze? Om even te

kalmeren of zo?

Bran

Nee, meneer de rechter, het gaat wel.

Paul

Tja, het spijt me, maar ik kan de vraagstelling niet aan banden

leggen. Het protest wordt afgewezen.

Lies

Het spijt me dat ik u zulke persoonlijke vragen moet stellen,

maar, heeft uw vader u opgevoed toen zij er niet meer was?

Bran

Het spijt u helemaal niet. U...

Paul

Rechercheur Van Rijn! Dit kunnen we niet tolereren. U moet de

vragen die u worden gesteld beantwoorden. En verder zegt u niets. Beperk u tot het beantwoorden van de vragen.

Bran

Nee. Ik heb mijn vader nooit gekend. Ik ben in een tehuis

terechtgekomen en daarna in pleeggezinnen.

Lies

Hebt u nog broers of zussen?

Bran

Nee.

Lies

Dus de man die uw moeder heeft gewurgd, heeft niet alleen degene weggenomen die het dichtst bij u stond, maar heeft

ook een groot deel van uw leven op dat moment verwoest?

Bran

Ik zou het wel zeggen.

Lies

Had dat misdrijf er iets mee te maken dat u politieagent bent

geworden?

Bran

Ik weet het niet. Ik heb mezelf nooit tot op die hoogte

geanalyseerd

Lies

Had het iets te maken met de tevredenheid die u voelde toen u

meneer Verkerke doodschoot?

Bran

Zoals ik al zei, als er sprake was van tevredenheid, waar u het steeds over hebt, dan was het omdat ik tevreden was dat de zaak was opgelost. Om in uw bewoordingen te spreken, die

man was een monster. Hij was een moordenaar. Ik was

tevreden dat we hem hadden gestopt, dat was u toch ook

geweest?

Lies

U beantwoordt hier de vragen, rechercheur Van Rijn.De vraag die ik nu voor u heb, is de volgende: hebt u het moorden

gestopt? Alle moorden?

Kim

Protest, Edelachtbare, ik wil overleg.

Paul

We gaan nu toch maar even pauzeren. We roepen u wel als we

klaar zijn.

Kim

Edelachtbare, ik maak me zorgen over de richting waarin

Juffrouw Van Dooren dit stuurt.

Paul

Noem haar mevrouw Van Dooren, meneer Michielsen. U weet dat ze dat liever heeft. En waar ze heen wil, hoe kunt u dat na

één vraag al weten?

Bran

Rechter, als ik antwoord geef op die laatste vraag, dan breng ik

een lopend onderzoek in gevaar.

Paul

Hoezo?

Bran

We denken dat er een tweede moordenaar is. Het lijk dat deze week gevonden is, is gisteren geïdentificeerd en het is vastgesteld dat zij niet door Verkerke kan zijn vermoord. Ze

leefde twee jaar geleden nog. De...

Kim

De methode die de moordenaar heeft gebruikt was identiek aan die van de echte Poppenmaker. De politie denkt dat er een volgeling is, iemand die wist hoe Verkerke moordde en

hetzelfde patroon volgt. Er is bewijsmateriaal dat de volgeling

verantwoordelijk was voor het zevende en elfde slachtoffer,

die tot nu toe waren toegeschreven aan Verkerke.

Bran

De volgeling is waarschijnlijk iemand die het oorspronkelijke onderzoek van dichtbij kent, iemand die op de hoogte is van de

details

Kim

Als u haar toestaat om op deze lijn verder te gaan, zullen de media erover schrijven en is de volgeling gewaarschuwd. Dan

weet hij hoe groot de kans is dat hij wordt ontmaskerd.

Paul

Het klinkt allemaal reuze interessant en ik wens u het allerbeste bij het vangen van deze volgeling, zoals u hem noemt. Maar uw probleem, meneer Michielsen, is dat u me geen enkele wettelijke grond hebt aangereikt om ervoor te zorgen dat uw cliënt de vraag die mevrouw Van Dooren hem heeft gesteld, niet hoeft te beantwoorden. Niemand wil een onderzoek in gevaar

brengen. Maar u hebt uw cliënt in de getuigenbank geroepen.

Lies

Als er al een tweede moordenaar is. Het is duidelijk dat er maar één moordenaar was en dat Verkerke dat niet was. Nu

komen met dit ingewikkelde...'

Paul

Mevrouw Van Dooren, dat maakt de jury wel uit. U kunt uw argumenten voor hen bewaren. Meneer Michielsen, het probleem is dat dit uw eigen getuige is. U hebt hem opgeroepen en u hebt hem blootgesteld aan deze vraagstelling. Ik weet niet wat ik u zeggen moet. Ik ben in elk geval niet van plan om de media weg te sturen. Het volgende niet opnemen, juffrouw

Hofmeesters'Meneer Michielsen, je bent de lui... neem me niet

kwalijk, dames. Hij gaat die vraag beantwoorden en de volgende vraag ook en die daarna ook. Goed, neem maar weer

op.

Kim

Edelachtbare, dit kan niet...

Paul

Ik heb uitspraak gedaan, meneer Michielsen. Verder nog iets?

Kim

We willen uitstel!

Paul

Wat?

Lies

Edelachtbare, de eisende partij is tegen …

Paul

Dat weet ik wel. Hoe komt u daarbij, meneer Michielsen?

Kim

Edelachtbare, u moet de zaak schorsen. In elk geval tot volgende week. Dan kan het onderzoek misschien enige

vruchten afwerpen.

Paul

Enige vruchten? Vergeet het maar, Michielsen. U zit midden in

een proces, vriend.

Kim

Edelachtbare, ik verzoek om schorsing van deze gang van zaken

zodat wij in beroep kunnen gaan.

Paul

Voor mijn part gaat u in beroep, meneer Michielsen, maar u

krijgt geen schorsing. We zijn met een proces bezig.

Bran

Als ik nu eens niet antwoord?

Paul

Dat valt onder belediging van de rechtbank. Dan zal ik u opnieuw vragen om te antwoorden en als u opnieuw weigert, laat ik u in de gevangenis zetten. En als uw advocaat dan om borgtocht vraagt, terwijl hij in beroep gaat, wijs ik de borgtocht af. En dit zal allemaal plaatsvinden voor de ogen van de jury en

de mensen van de media. En ik zal mevrouw Van Dooren geen

beperkingen opleggen over wat ze wel of niet tegen de verslaggevers op de gang zegt. Dus wat ik bedoel is dat u kunt proberen de held uit te hangen en niet te antwoorden, maar dat het verhaal toch wel in de media komt. Zoals ik net al tegen

meneer Michielsen zei, toen we niet officieel...

Kim

U mag dit niet doen,. Het, het... het is niet eerlijk. U moet dit

onderzoek beschermen. U...

Paul

Jongen, vertel mij niet wat ik mag doen. Het enige wat ik moet doen is ervoor zorgen dat er een eerlijk proces wordt gevoerd in deze zaak. Je vraagt me om gegevens vast te houden die van levensbelang kunnen zijn voor de zaak van de eisende partij. Je probeert me ook te intimideren en daar ben ik helemaal niet van gediend. Ik ben geen dorpsrechter die bij elke verkiezing een knikje van je nodig heeft. Ik ben benoemd voor het leven. Dit niet opnemen. Dus raad ik je aan om die dikke reet van je in beweging te zetten en te bedenken hoe je de boel in vredesnaam kunt redden in je verhoor. Want over een minuut of vijf gaat rechercheur Van Rijn die vraag beantwoorden of hij mag zijn pistool, insigne, riem en schoenveters inleveren aan een cipier in de federale bajes. Neem maar weer op. Deze zitting

is geschorst.

· Voor het gerechtsgebouw : als de naäper die haarheeft gepakt nou eens eerder begonnen is?

Sven

Je hebt gisteravond een boodschap ingesproken?

Bran

Ja, ik zat te denken...

Sven

Waarover?

Bran

Nou, we weten dat Verkerke Maggie Cum Loudly niet heeft vermoord, omdat het tijdstip niet klopt, nietwaar? Hij was al dood

toen zij in het beton werd gedonderd.

Sven

Dat klopt.

Bran

Dus hebben we een naäper.

Sven

Alweer raak.

Bran

Dus zat ik te denken: als de naäper die haar heeft gepakt nou eens

eerder begonnen is?

Sven

Eerder?

Bran

Ja. Als die twee andere pornomeiden nou ook eens door de naäper zijn vermoord? Wie zegt dat hij pas begonnen is toen Verkerke

dood was?

Sven

Het klopt beter, het bewijsmateriaal, als de volgeling ze alle drie

heeft vermoord... Hoe kwam je erop?

Bran

Het kwam doordat ik me iets herinnerde. Het was een tip die ik had gekregen voordat ik Verkerke te grazen nam. Ik heb die laten

schieten toen ik Verkerke doodschoot.

Sven

Je hebt het over vier jaar geleden.

Bran

Ja. We dachten allemaal dat het gebeurd was, einde zaak, toen ik

Verkerke pakte.

Sven

Schiet op, Bran, wat herinnerde je je?

Bran

Ja, nou, eh, ik weet nog dat Gerd, onze pornodeskundige een paar dagen, misschien een week voordat ik Verkerke pakte, een telefonische tip kreeg toegespeeld van een pornomeid. Ze werkte onder de naam Gallery. Verder niks, alleen maar Gallery. Ze zat in de laagste klasse. Cabinefilmpjes, live-shows, peepshows, telefoon- seks en dat soort spul. En ze begon zich net een beetje op te werken, kwam met haar naam op verschillende videocassettes.

Hoe dan ook, ze had het team gebeld, vlak voordat ik Verkerke snapte, en zei dat er een pottekijker was die op de sets in de Valley had rondgeneusd. Je weet wel, beetje naar de actie kijken, met de producenten rondhangen, maar hij was anders dan andere

pottekijkers.

Sven

Ik begrijp niet helemaal waar je het over hebt. Pottekijkers?

Bran

Dat zijn lui die het leuk vinden om te kijken. Zo noemen de meisjes de kerels die op de set rondhangen. Meestal zijn het vriendjes van de producent of hebben ze een deel van het budget opgehoest. Ze geven de producent een rug en dan laat hij zo'n gast rondhangen en bij de opnames kijken. Het komt best vaak voor. Die opnames trekken heel wat mensen die er niet genoeg aan hebben om het op

video te zien. Ze willen het live zien gebeuren.

Sven

Goed, dus wat was er met die vent?

Bran

Nou, Bran, kijk, er is feitelijk maar één reden waarom die gasten op de set rondhangen. Ze proberen tussen de takes door de meiden te versieren. Ik bedoel, die gasten willen een wip maken. Of ze willen zelf meedoen in die films. Ze willen zich ertussen werken. En dat was het rare van deze gast. Hij probeerde niemand te versieren. Zij, Gallery bedoel ik, zei dat ze die vent dat nooit heeft zien doen. Hij praatte wel met een paar van de meiden, maar is

nooit met iemand weggegaan.

Sven

En daarom was hij een mafgozer? Omdat hij met niemand een wip

wou maken?

Bran

Ja, daar komt het wel op neer. Maar hoor eens, Gallery heeft samen met Heather Cumhither en Holly Lere gefilmd, de twee slachtoffers van de Poppenmaker, en ze zei dat ze die pottekijker tijdens die

opnames had gezien. Daarom belde ze ook.

Sven

Ze wist niet hoe die gast heette?

Bran

Nee, dat was het probleem. Daarom heb ik niet meteen gehapt. Ik had nog zo'n stapel tips liggen. Ik was er uiteindelijk wel aan toe gekomen, maar een paar dagen later hielp ik die Verkerke met lui

en al naar de andere wereld en dat was het dan.

Sven

Dus het zit zo. Toen Gerd gisteren de kaart van Magna Cum Loudly voor mij opzocht, herkende ik een paar van haar oudere titels. Ze heeft in het begin met Gallery samengewerkt. Daarom schoot me die tip ineens weer te binnen. Dus heb ik hem gevraagd met een vaag idee in mijn kop om Gallery te gaan zoeken. hij belde een paar

mensen die hij kent, en het blijkt dat Gallery er drie jaar geleden

mee gekapt is. Zomaar ineens. Ik bedoel, hij kent een topproducent bij de Bond voor Erotische Filmmakers en die vertelde hem dat ze er midden in een van zijn films mee was gekapt. Heeft niemand er ooit iets van verteld. En niemand heeft ooit meer iets van haar gehoord. Die producent wist het nog goed, want het heeft hem heel wat geld gekost om de film over te maken. Er was geen continuïteit geweest als hij zomaar een andere actrice

voor haar in de plaats had genomen.

Bran

Dus, denk je dat ze misschien ergens onder de grond ligt? Gallery, bedoel ik. Onder het beton, net als die we van de week hebben

gevonden

Sven

Ja, dat is precies wat ik denk. Mensen in deze business, ik bedoel, het zijn niet gewone doorsnee types, dus een verdwijntruc komt

geregeld voor.

Bran

Daar is niks raars aan. Ze halen het gewoon in hun hoofd om iets anders te gaan doen. Of, wie weet, komen ze een vent tegen van wie ze denken dat hij voor genoeg cocaïne en kaviaar kan zorgen, een suikeroompje, zoals die eikel van Noah's Bark. En dan komen ze gewoon niet meer op het werk. Tot ze erachter komen dat ze het bij het verkeerde eind hadden. Grofweg genomen kijken ze niet

verder dan het volgende lijntje poeder.

Sven

Kom op, Bran. Kom nou eens ter zake. Hoe zit dat met Gallery?

Bran

Wat ik bedoel is dat het in het geval van Gallery vreemd is, omdat

het bijna drie jaar geleden is en ze nooit is teruggekomen. Je moet weten dat ze altijd terugkomen. Zelfs als ze een producent zo erg

genaaid hebben dat hij de boel opnieuw moest filmen, ze komen altijd terug. Dan beginnen ze weer onderaan, peepshows,

hooghouden, en werken zich weer naar boven.

Sven

Ze past inderdaad in het beeld. Gallery. De drie slachtoffers en de

overlevende waren allemaal blond. Verkerke was niet kieskeurig, maar de volgeling blijkbaar wel.

Bran

Hoe dan ook, die tip van vier jaar geleden lijkt me een prima startpunt. En misschien zijn er nog andere vrouwen, andere slachtoffers. Ik heb dus Gerd gevraagd om proberen uit te vissen of er nog anderen dan Gallery tussenuit geknepen zijn? Vooral

blond en fors gebouwd.

Sven

Je wilt weten hoeveel slachtoffers er nog kunnen zijn?

Bran

Dat klopt.

· In de rechtbank : Betekende het doden van Verkerkehet einde van de poppenmaker-moorden?

Lies

Om de stenografe de laatste vraag niet te hoeven laten opzoeken, kan ik die wel even herformuleren. Nadat u meneer Verkerke had gedood, betekende dat het einde van de zogenoemde

Poppenmaker-moorden?

Paul

Rechercheur Van Rijn?

Bran

Ik kan deze vraag niet beantwoorden zonder een lopend

onderzoek in gevaar te brengen.

Paul

Rechercheur Van Rijn, daar hebben we het net over gehad. Geef

antwoord op de vraag.

Bran

Jonas Verkerke hield natuurlijk op met het vermoorden van mensen toen hij dood was. Maar er was nog iemand, er is nog iemand anders bezig. Een moordenaar die dezelfde methode

gebruikt als Jonas Verkerke.

Lies

Dank u, meneer Van Rijn. En wanneer bent u tot deze conclusie

gekomen?

Bran

Deze week, toen er een nieuw lijk werd gevonden.

Lies

Wie was dat slachtoffer?

Bran

Rebecca Kaminski, een vrouw. Ze was al twee jaar vermist.

Lies

De bijzonderheden van haar dood kwamen overeen met de

moorden op de andere slachtoffers van de Poppenmaker?

Bran

Exact, op één ding na.

Lies

En wat was dat?

Bran

Ze was begraven in beton. Verborgen. Jonas Verkerke ontdeed

zich altijd op openbare plekken van zijn slachtoffers.

Lies

Geen andere verschillen?

Bran

Niet dat ik momenteel weet.

Lies

Maar, omdat zij twee jaar nadat Jonas Verkerke door u was gedood, stierf, kan hij er met geen mogelijkheid

verantwoordelijk voor zijn.

Bran

Dat is juist.

Lies

Omdat hij dood was heeft hij een waterdicht alibi, of niet soms?

Bran

Dat is juist.

Lies

Hoe is het lijk gevonden?

Bran

Wat ik al zei, het was in beton begraven.

Lies

En wat leidde de politie naar de plek waar het begraven was?

Bran

We kregen een brief met aanwijzingen (Van Dooren presenteert een kopie van de brief als bewijsstuk 4A voor de eisende partij en rechter Verbeelen accepteert het, nadat hij een protest van Michielsen heeft afgewezen. Van Dooren geeft Van Rijn een kopie om die te identificeren

en te lezen)

Lies

Hardop deze keer? Voor de jury. Enkel het aangeduide stuk.

Bran

Hij schrijft: "Ik lach me rot".

Lies

Wat betekent dat?

Bran

Dat betekent dat hij alle moorden wil opeisen. Hij wil aandacht.

Paul

Zou dat kunnen zijn omdat hij al die moorden heeft gepleegd?

Bran

Nee, omdat Jonas Verkerke negen ervan heeft gepleegd. Het

bewijs dat in het appartement van Verkerke is gevonden brengt

hem onweerlegbaar met die negen in verband. Daarover

bestaat geen twijfel.

Lies

Wie heeft dat bewijs gevonden?

Bran

Ik.

Lies

Dus, bestaat er dan niet wel degelijk een heleboel twijfel, rechercheur Van Rijn? Is dit idee van een moordenaar die

precies dezelfde methode gebruikt niet volstrekt absurd?

Bran

Nee,hetisnietabsurd.Hetiswatergebeurt.Ikhebdeverkeerde

niet gedood.

Lies

Is dit gepraat over een naäper, een volgeling, in feite geen uitgebreide schijnvertoning om te verdoezelen dat u dat nu juist wèl hebt gedaan, het doden van een verkeerde man? Een onschuldige, ongewapende man die niets ergers had gedaan dan met stilzwijgende toestemming van zijn vrouw een prostituée

bestellen.

Bran

Nee, dat is het niet. Jonas Verkerke heeft...

Lies

Dank u, meneer Van Rijn.

Bran

... een groot aantal vrouwen vermoord. Hij was een monster.

Lies

Net als degene die uw moeder heeft vermoord?

Bran

Ik zou zeggen van wel. Ze leken waarschijnlijk op elkaar. Beiden

monsters.

Paul

Daarom hebt u hem gedood, of niet? Er lag geen toupetje onder

het kussen. U hebt hem in koelen bloede gedood omdat u de moordenaar van uw moeder zag.

Bran

Nee, dat klopt niet. Denkt u niet dat ik wel iets beters had kunnen verzinnen dan een toupetje als ik een excuus nodig had? Er was

een keuken, er lagen messen in de la. Waarom zou ik een..

Paul

Stop, stop, stop! Nu raken we het spoor bijster. Mevrouw Van Dooren, u bent begonnen met het maken van opmerkingen in plaats van het stellen van vragen en rechercheur Van Rijn. U doet hetzelfde in plaats van vragen te beantwoorden. We beginnen

opnieuw.

Lies

Ja, edelachtbare. Is het niet zo, rechercheur Van Rijn, dat dit hele gedoe om Jonas Verkerke alle moorden in de schoenen te schuiven, een uitvoerige poging was om de boel in de doofpot te stoppen, een poging die mislukt door de ontdekking van de

vrouw in het beton deze week?

Bran

Nee, dat is niet zo. Er is helemaal niets mislukt. Verkerke was een

moordenaar en heeft zijn verdiende loon gekregen.

Lies

U zegt dat hij zijn verdiende loon heeft gekregen. Sinds wanneer

bent u aangesteld als rechter, jury en beul?

Bran

Wat ik bedoel is dat hij de eerste stap zette. Wat er verder ook met hem is gebeurd, hij is er uiteindelijk zelf verantwoordelijk voor. Als je zoiets in gang zet, moet je de consequenties ook

accepteren.

Lies

Net zoals Van Oirbeek zijn verdiende loon kreeg?

Kim

Protest!

Lies

Net als Patrick Haemers zijn verdiende loon kreeg?

Kim

Protest!!

Paul

Toegewezen, toegewezen. Luister eens, mevrouw Van Dooren,

u...

Bran

Die zijn niet te vergelijken.

Paul

RechercheurVanRijn,ikhebhetprotesttoegewezen.Uhoeftdus

niet te antwoorden.

Lies

Verder geen vragen op dit moment, edelachtbare

Paul

Uw volgende getuige, meneer Michielsen?

Kim

Edelachtbare, mag ik even een minuutje?

Paul

Natuurlijk.

Kim

(fluisterend tegen Bran) Ik wil de bewijsvoering staken, heb je daar

iets op tegen?

Bran

Dat weet ik niet.

Kim

Er is niemand anders om op te roepen, tenzij je iemand anders van het rechercheteam erbij wilt halen. Die kunnen alleen maar hetzelfde zeggen als wat jij hebt gezegd, en Van Dooren zal ze

dezelfde behandeling geven. Ik laat dat liever.

Bran

En als je De Vlegelare nou eens terughaalt? Hij zal me steunen

in alles wat ik over de volgeling heb gezegd.

Kim

Te riskant. Hij is psycholoog en als we hem laten zeggen dat iets mogelijk is, loopje de kans dat Van Dooren hem laat zeggen dat het mogelijk niet zo is. Hij heeft er onder ede niets over gezegd en we weten niet zeker wat hij zal gaan zeggen. En ik geloof trouwens dat we van die tweede moordenaar af moeten blijven.

Het brengt de jury maar in de war en we...

Paul

Meneer Michielsen. We zitten te wachten.

Kim

Edelachtbare, de verdediging staakt.

Paul

(De rechter staart Michielsen lang aan en draait zich dan om naar

de jury) Jullie mogen naar huis, de advocaten bereiden nu hun pleidooi voor. Morgen om 10 uur gaan we verder.

· Voor het gerechtsgebouw Wie is de naäper?

Bran

Je wilde toch commentaar over de uitspraak.

Joel

Is er dan al een uitspraak?

Bran

Neen, maar dat kun nu niet lang meer duren.

Joel

Maakt niet uit, dat verhaal is inmiddels oude koek. Bovendien is de uitspraak naar de achtergrond verdrongen door de andere ontwikkelingen van vandaag, als je begrijpt wat ik bedoel. Het verhaal over de Volgeling, zoals Delgie hem officieel heeft

genoemd, komt op de voorpagina.

Bran

Waarom zit je dan niet in de rechter? Ik dacht dat je er altijd

eentje ging nemen als je op de voorpagina kwam.

Joel

Waarvoor wou je me echt spreken, Bran? Wat is er?

Bran

Zeg dat je het voor de krant deed, of voor het boek. Om boven de meute uit te stijgen, om een bestseller te kunnen schrijven, wat dan ook. Maar vertel me niet dat je zo'n zieke klootzak bent als

de psycholoog zegt.

Joel

Waar heb je het over?

Bran

Houd maar op met dat gezeik, De Vos. Jij bent het en je weet dat ik weet dat jij het bent. Waarom zou ik hier anders mijn tijd

verdoen?

Joel

De Pop... de Volgeling? Wil je beweren dat ik de Volgeling ben?

Ben je gek geworden?

Bran

En jij? Dat wil ik weleens weten.

Joel

ik denk dat ik beter ga, Bran. Het is wel duidelijk dat je onder

zware druk hebt gestaan in deze zaak en ik denk...'

Bran

Jij bent degene die de druk niet aankan, De Vos. Je hebt fouten

gemaakt. Een heleboel.

Joel

Ik geef slechts één ding toe: je intrigeert me, Bran. Maar voordat we dit gesprek vervolgen, moet ik even iets doen.(neemt een pistool en richt dat op Bran. De Vos boog zich over hem heen en ging met zijn hand over de borstkas van Van Rijn, in zijn kruis, langs zijn zij. Hij vindt geen microfoontje.) Sorry dat ik zo intiem doe, jij vertrouwt mij niet en ik vertrouw jou niet, immers? Goed, ik hoef je er niet aan te herinneren, maar ik doe het toch even. Ik sta er hier het beste voor. Geef dus antwoord op mijn vragen. Wat voor fouten? Wat voor fouten heb ik gemaakt? Zeg wat ik fout heb gedaan,

Bran, of ik knal je een kogel door je knieën.

Bran

Tja, laten we bij het begin beginnen. Vier jaar geleden zat jij helemaal in de zaak-Poppenmaker. Als journalist. Vanaf het eerste begin. Door jouw stukken over de eerste zaken heeft het korps het speciale rechercheteam opgericht. Als verslaggever had je toegang tot vertrouwelijke gegevens, waarschijnlijk kende je de lijkschouwingsrapporten. Bovendien had je bronnen, waarschijnlijk de helft van alle rechercheurs van het team en ook nog een paar mannetjes bij de patholoog. Jij wist dus wat de Poppenmaker deed. Tot en met het kruisje op de teennagel, alles wist je. Later, toen de Poppenmaker dood was,

heb je dat in je boek vermeld.

Joel

Ja, ik wist het. Dat betekent niets, Van Rijn. Er waren een

heleboel mensen die het wisten.

Bran

Zo, is het nu ineens Van Rijn geworden. Geen Bran meer? Ben ik in jouw ogen ineens verachtelijk geworden? Of geeft dat pistool

je het gevoel dat we niet meer gelijkwaardig zijn?

Joel

Krijg de tyfus, Van Rijn. Je bent een stomme eikel. Je weet helemaal niks. Wat heb je nog meer? Weet je, dit is prachtig. Dit krijgt zeker een hoofdstuk in het boek dat ik over de Volgeling ga

schrijven.

Bran

Wat ik nog meer heb? Ik heb de betonnen blondine. En ik heb het beton. Wist je dat je je sigaretten hebt laten vallen toen je het beton aan het storten was? Weetje nog? Datje naar huis reed, een peuk wilde opsteken en in je zak zocht, maar niets vond?

En net als Becky Kostermans lagen ze op ons te wachten. Marlboro, pakje van vijfentwintig. Dat is jouw merk, De Vos. Dat

is fout numero één.

Joel

Een heleboel mensen roken die sigaretten. Veel succes hiermee

bij het OM.

Bran

Vandaag na de uitspraak zei je dat ik blij moest zijn, omdat de stad maar twee dollar lichter was. Maar toen we laatst een borrel dronken, weet je nog, had jij een heel verhaal over dat Van Dooren zo'n honderd ruggen kon declareren als ze zelfs maar één euro van de jury kreeg toegewezen. Weet je nog? Dus

denk ik dat je vanochtend tegen me zei dat de uitspraak maar

twee euro ging kosten omdat je wist dat Van Dooren dood zou zijn en dus niets meer kon declareren. Dat wist je omdat jij haar wou vermoorden. Fout numero twee.

Joel

(De Vos schudt zijn hoofd alsof hij met een kind te maken had. Hij laat het pistool zakken tot het op Van Rijn zijn middenrif gericht is). Luister nou eens, ik probeerde je op te beuren toen ik dat vandaag zei, oké? Wist ik veel of ze dood was of leefde. Geen jury die zo'n sterk verhaal gelooft.

Bran

Dus nu hebben we het OM al achter de rug en staan we voor de jury. Mijn verhaal begint zeker steeds beter te klinken.

Joel

Is dat het, Van Rijn? Is dat alles wat je hebt? Waarom zou ik

haar wilen vermoorden?

Bran

Ik heb het beste voor het laatst bewaard. Je wou de brief terug.

Joel

Welke brief?

Bran

De brief die alles voor je verkloot heeft. Je hebt hem niet gevonden. Het huis is te groot om te doorzoeken, vooral als je een dooie vrouw op het bed hebt liggen. Dat zou moeilijk uit te leggen zijn als er toevallig iemand langs zou komen. Maar geen nood, ik heb hem gevonden. Jammer dat je niet van Hawthorne houdt. De brief zat in zijn boek verstopt. Jammer. Maar zoals ik al zei, zij heeft je geklopt. Misschien bestaat er nog gerechtigheid. Ze had de envelop ook bewaard, voor het geval

je je dat afvraagt. Die heb ik ook gevonden. Dus vroeg ik me af,

waarom zou hij haar zo mishandelen voor die brief terwijl het dezelfde is als die hij voor mij had achtergelaten. Het was toch maar een kopie? Toen had ik het ineens door. Het ging je niet om de brief. Het ging je om de envelop. De Vos keek naar zijn handen. Hoe doe ik het? Kun je me nog volgen?

Joel

ik heb geen idee. Voor zover ik weet ben je hartstikke knettergek.

Bran

Ach, ik hoef alleen maar te zorgen dat het OM vindt dat ik goed bij mijn verstand ben, nietwaar? En wat ik tegen de openbare aanklager ga zeggen is dat het gedicht in de brief een antwoord was op jouw stuk dat maandag in de krant stond, op de dag dat het proces begon. Maar de datum op de envelop is de zaterdag ervoor. Kijk, dat is het raadsel. Hoe kan de Volgeling een brief met een gedicht schrijven waarin hij verwijst naar een kranteartikel twee dagen voordat het in de krant stond? Het antwoord is natuurlijk dat hij, de Volgeling, vooraf op de hoogte was van het artikel. Hij had dat artikel zelf geschreven. Dat verklaart ook hoe je in het artikel van de volgende dag kon schrijven over de brief. Je was je eigen bron, De Vos. En dat is fout numero drie. Drie keer mis en je ligt eruit.

Joel

Je vergeet iets, Van Rijn. Ik heb het pistool. Goed, aan wie heb je dit maffe verhaal nog meer verteld.

Bran

Ik heb nog één vraag, De Vos. Ik wil zo graag weten waarom je de ene brief zelf hebt bezorgd en die andere op de post hebt gedaan. Ik weet wel dat je als journalist niet opviel op het bureau en dus kon je hem op de balie neerleggen zonder dat iemand iets merkte. Maar waarom heb je hem naar haar opgestuurd? Dat was duidelijk een fout, en daarom ben je teruggegaan en wou je haar vermoorden. Maar waarom heb je die fout gemaakt?

Joel

Het stuk zou die zaterdag in de krant komen, zo stond het tenminste gepland. Maar een of andere lul op de redactie hield het tegen, en verschoof het naar maandag. Ik had de brief op de post gedaan voordat ik de krant van zaterdag had bekeken. Dat was mijn enige fout. Maar jij bent degene die echt in de fout bent gegaan.

Bran

O ja? Hoe dan?

Joel

Door hier in je eentje te komen. (Nu is Van Rijn stil). Waarom ben je hier alleen gekomen, Van Rijn? Heb je het zo ook met de Poppenmaker gedaan? Ben je er alleen heen gegaan zodat je

hem in koelen bloede kon doodschieten? (Van Rijn dacht even na).

Bran

Dat is een goeie vraag.

Joel

En dat was je tweede fout. Te denken dat ik een even slappe

tegenstander was als hij. Hij was helemaal niets. Je hebt hem

koud gemaakt en dus verdiende hij het te sterven. Maar nu ben

jij het die verdient te sterven.

Bran

Geef me dat pistool, De Vos.

Joel

(Hij lachte alsof Van Rijn niet goed snik was). Denk je...

Bran

Hoeveel zijn het er? Hoeveel vrouwen liggen er nog begraven?

Joel

(De ogen van De Vos glimmen van trots). Genoeg. Genoeg om mijn

speciale wensen te bevredigen.'

Bran

Hoeveel? Waar zijn ze?

Joel

Dat kom je nooit te weten, Van Rijn. Dat is jouw pijn, je laatste pijn. Datje het nooit zult weten. En dat je verloren hebt.( De Vos richt de loop van het pistool op het hart van Van Rijn. Hij haalt de trekker over. Van Rijn kijkt hem diep in de ogen toen de scherpe klik van het metaal klonk. De Vos haalt de trekker opnieuw over, en opnieuw. Hetzelfde resultaat, de groeiende angst in zijn ogen. Van Rijn haalt het extra magazijn uit zijn zak, met de vijftien stopkogels. Hij

neemt zijn eigen pistool en richt dat op De Vos)

Bran

Ok, De Vos, je pistool. (De Vos geeft het pistool aan Van Rijn).

Joel

Ga je me nu doodschieten? Is dat wat je wilt, nog een kerf op je

kolf?

Bran

Dat ligt aan jou, De Vos.

Joel

Waar heb je het over?

Bran

Dat ik je het liefst voor je kop wil schieten, maar datje me

daarvoor eerst moet uitdagen, De Vos. Net als de Poppenmaker. Hij maakte een beweging. Nu ben jij aan de beurt.

Joel

Luister, Van Rijn. Ik wil niet dood. Alles wat ik zei was maar een spelletje. Je maakt een stomme fout. Ik kan het allemaal uitleggen. Alsjeblieft, breng me naar de districtsgevangenis en

ik leg alles uit. Alsjeblieft.

Bran

Smeekten zij je ook zo toen je de riem om hun nek had? Nou?

Liet je ze smeken om te mogen leven, of te mogen sterven?

Joel

Breng me naar de gevangenis. Arresteer me en breng me naar

de gevangenis.

Bran

Tegen de muur, vette klootzak, en doe je handen op je rug.

Joel

(Hij begon zijn handen heen en weer te draaien en schuurde ze tegen de handboeien). Zie je dat? Zie je dat, Van Rijn? Zie je die plekken op mijn polsen. Als je me nu doodschiet, zien ze aan die plekken dat je me hebt geëxecuteerd. Ik ben niet zo'n stomme

lul als die Verkerke, die zich liet slachten als een beest.

Bran

Nee, dat klopt, jij kent alle foefjes, nietwaar?

Joel

Ik ken ze allemaal. Breng me naar de gevangenis. Voordat jij morgen wakker wordt, sta ik weer buiten. Weet je wat dit is, waar jij het over hebt? De wilde fantasieën van een foute diender. Zelfs de federale jury vond datje te ver gaat, Van Rijn. Dit krijg je nooit voor mekaar. Je hebt geen bewijzen.

Bran

Jij was het dus, of niet dan? En je denkt dat je vrijuit gaat, of. niet soms?

Joel

Ja, ik heb het gedaan. Ik ben de dader. En ja, ik ga vrijuit. Wacht maar af. En als ik weer vrij ben, mag jij de rest van je leven elke nacht aan me denken.

Maar ik heb dit nooit gezegd, Van Rijn. Het is jouw woord tegen het mijne. Een foute diender... dat haalt de rechtbank nooit. Ze kunnen jou toch niet tegen mij in de getuigenbank zetten?

Bran

(Van Rijn boog zich naar hem toe en lachte). Dan is het maar goed dat ik het allemaal op de band heb staan. (Van Rijn loopt naar de asbak en haalt de microrecorder eruit).

Joel

Van Rijn, die opname is ontoelaatbaar. Dit is uitlokking. Je hebt me mijn rechten niet voorgelezen. Je hebt me mijn rechten niet voorgelezen!

Bran

ik ga je nu je rechten voorlezen. Je was nog steeds niet gearresteerd. Ik ging je pas je rechten voorlezen als ik je arresteerde. Je kent de procedure toch? Kom, we gaan, De Vos.

· In de rechtzaal : Is Van Rijn rechter, jury en beultegelijkertijd?

Kim

Je ziet er strontberoerd uit en stinkt als een asemmer. En de jury

weet dat je dat pak en die das gisteren ook al aan had.

Bran

Een duidelijk teken van mijn schuld.

Kim

Doe niet zo lollig. Je weet maar nooit wat de keuze van een

jurylid bepaalt.

Bran

Wat kan mij dat nou schelen. Bovendien ben jij degene die er

vandaag knap op moet staan, Michielsen.

Kim

Hoezo, het kan jou niets schelen? Alles staat vandaag op het spel en je komt hier binnenwalsen alsof je in je auto hebt liggen pitten

en zegt dat het je niks kan schelen.

Bran

Ik ben rustig, Michielsen. Ik noem het Zen en de kunst van het-

kan-mijn-reet- roesten.

Kim

Waarom nu, Van Rijn, als ik twee weken geleden een schikking

met vier nullen had kunnen treffen?

Bran

Omdat ik nu besef dat er belangrijker dingen zijn dan wat twaalf van mijn zogenaamde gelijken denken. Zelfs als ze me als

gelijken volkomen zouden negeren op straat.

Kim

Laat me met rust, Van Rijn. We beginnen over tien minuten en ik wil er klaar voor zijn. Ik ben nog steeds met mijn pleidooi bezig.

Ik ga het nog korter maken dan Verbeelen heeft verordonneerd.

Paul

Mevrouw Van Dooren.

Lies Heren en dames van de jury, ik wil jullie vooreerst danken voor jullie tijd, geduld en jullie oplettende aandacht voor deze zaak. Ik vertrouw er volledig op dat jullie een eerlijke overweging zullen maken voor een uitspraak.

U zult zich herinneren dat ik hier op maandag voor u stond en u een wegenkaart gaf. Ik zei wat ik van plan was te bewijzen, wat ik moest bewijzen en nu staat u voor de taak om te beslissen of ik dat heb gedaan. Ik meen dat er voor u geen twijfel zal bestaan dat ik dat heb gedaan als u de getuigenverklaringen van deze week in acht neemt.

En over twijfel gesproken, de rechter zal u eraan herinneren, maar ik wil u ook nog eens uitleggen dat dit een civiele zaak is. Het is geen strafrechtelijke zaak. Het is geen Perry Mason of iets wat u op tv of in de film ziet. Om in een civiel proces de vordering van de eisende partij te honoreren, hoeft er slechts een overmacht aan bewijsmateriaal ten gunste van de eisende partij te bestaan. Wat houdt dat in, een overmacht? Dat houdt in dat het bewijsmateriaal dat voor de zaak van de eisende partij spreekt, zwaarder weegt dan de bewijzen ertegen. Een meerderheid. Dat kan een simpele meerderheid zijn, vijftig procent plus één.

Stelt u zich het voor als een balans. De balans van het recht. En elk bewijsstuk of getuigenverklaring heeft een bepaald gewicht, dat afhangt van hoe u het beoordeelt. Aan de ene kant van de balans hangt de zaak van de eisende partij en aan de andere kant

die van de gedaagde. Ik denk dat als u in de jurykamer hebt overlegd en het bewijs in deze zaak zorgvuldig hebt gewogen, er geen twijfel kan zijn dat de eindbalans in het voordeel van de eisende partij uitvalt. Als u besluit dat dit inderdaad het geval is, moet uw oordeel ten gunste van mevrouw Verkerke uitvallen.

Het bewijsmateriaal dat deze week is gepresenteerd, wijst in de richting van twee mogelijke conclusies. En dit zal uw moeilijkste taak zijn, om de mate van rechercheur Van Rijns schuld vast te stellen. Het staat buiten kijf dat hij onbezonnen, roekeloos en zonder respect voor leven en veiligheid heeft gehandeld in de nacht waarop Jonas Verkerke werd gedood.

Zijn gedrag was onvergeeflijk en iemand heeft dat met zijn leven moeten bekopen. Een gezin moest het met een echtgenoot en vader bekopen.

Maar u moet bovendien kijken naar de man die is gedood. Het bewijsmateriaal - van de videoband die duidelijk maakt dat er een alibi is voor een van de moorden die aan Jonas Verkerke worden toegedicht, en wellicht voor alle moorden, tot de getuigenverklaringen van zijn geliefden - zal u ervan overtuigen dat de politie de verkeerde te pakken had. Als dat niet voldoende is, zal rechercheur Van Rijns eigen bevestiging onder ede duidelijk maken dat de moorden niet zijn gestopt, dat hij de verkeerde man had. Ten slotte moet u verder kijken dan de man die gedood is en kijken naar degene die hem heeft vermoord.

Dit is een man die zijn bloeddorst bij herhaling heeft getoond. Een cowboy die ook voor en na de gebeurtenis met de ongewapende meneer Verkerke, heeft gedood. Iemand die eerst schiet en pas later naar bewijzen zoekt. Een man die een diepgewortelde reden had om een man te doden van wie hij dacht dat het een seriemoordenaar was die vrouwen vermoordde, vrouwen van de straat... zoals zijn eigen moeder.

Als u die kamer weer in gaat, moet u beslissen of dit het soort politieman is dat u in uw stad wilt. De politie wordt geacht een afspiegeling te zijn van de gemeenschap die zij beschermt. De agenten zouden het beste in ons moeten vertegenwoordigen. De vraag die u zich in uw afweging kunt stellen is: wat vertegenwoordigt Bran Van Rijn? Van welk deel van onze maatschappij is hij een afspiegeling? Als de antwoorden op deze vragen u niet verontrusten, kunt u een oordeel ten gunste van de gedaagde vellen. Als ze u wel verontrusten, als u denkt dat onze samenleving beter verdient dan de koelbloedige moord op een mogelijke verdachte, hebt u geen andere keus dan een oordeel

te vellen ten gunste van de eiseres.

Kim

Niet slecht, maar ik heb haar weieens beter gezien... slechter ook

wel, trouwens.

Bran

En die keer dat ze het slechter deed? won ze toen?

Lies

U bent met zijn twaalven in een uitzonderlijke positie. U hebt de

mogelijkheid om de maatschappij te veranderen. Niet veel mensen krijgen daar ooit de kans toe. Als u denkt dat

rechercheur Van Rijn ongelijk had, in welke mate dan ook, en uw oordeel ten gunste van de eiseres uitvalt, zorgt u voor verandering, want u geeft daarmee een duidelijk signaal, een boodschap voor elke politieagent in deze stad. Van de hoofdcommissaris en de beleidmakers in het politiekantoor, hier twee straten vandaan, tot iedere beginnende wijkagent op straat, zal de boodschap zijn dat wij niet willen dat jullie op die manier optreden. Als u zo'n oordeel geeft, moet u ook een financiële schadevergoeding vaststellen. Dat is geen ingewikkelde taak. Het meest ingewikkeld is het eerste gedeelte, de beslissing of rechercheur Van Rijn onjuist handelde of niet. De schadevergoeding kan alles zijn, van één dollar tot een miljoen of meer. Het maakt niet uit. Het is vooral de boodschap die telt. Want met de boodschap kunt u Jonas Verkerke gerechtigheid geven. U kunt zijn gezin gerechtigheid geven.

Ter afsluiting ik u graag een vraag voorleggen die u zich wellicht stelt. Ik weet dat die vraag bij mij zou opkomen als ik in uw schoenen stond. En die is: hoe komt het dat we mensen als rechercheur Van Rijn bij de politie hebben? Ik heb niet de illusie dat we die vraag kunnen beantwoorden. Misschien herinnert u zich dat ik begin deze week Nietzsche citeerde. Ik las zijn woorden over de duistere plek die hij de afgrond noemde. Om hem te parafraseren, hij zei dat we moeten oppassen dat wie tegen monsters strijdt zelf geen monster

wordt. In de huidige samenleving moet je constateren dat er monsters zijn, vele monsters. En dus is het niet moeilijk om je voor te stellen dat een politieman zelf een monster wordt.

Toen we hier gisteren klaar waren, ben ik 's avonds naar de bibliotheek gegaan.

En ik wil eindigen met iets wat ik vond bij Nathaniel Hawthorne, die over hetzelfde onderwerp heeft geschreven als waar we hier vandaag mee bezig zijn. Die gapende duisternis waarin iemand gemakkelijk aan de verkeerde kant terecht kan komen. In zijn boek De marmeren faun schreef Hawthorne: "De kloof was slechts een van de openingen van die duistere put die onder ons ligt... overal."

Dames en heren, wees zorgvuldig in uw overwegingen en blijf

trouw aan uzelf. Dank u.

Paul

we nemen vijftien minuten pauze en dan is meneer Michielsen

aan de beurt.

Kim

Bij alles wat mevrouw Van Dooren heeft gezegd over de twee mogelijke conclusies die u kunt trekken, is ze een derde mogelijkheid helemaal vergeten, namelijk dat rechercheur Van Rijn juist en wijs heeft gehandeld. En correct.'

Niet rechercheur Van Rijn is het monster die het recht in eigen hand nam. De waarheid is dat leven het enige was waaraan rechercheur Van Rijn dacht toen hij door die deur ging. Zijn gedrag was gebaseerd op de veronderstelling dat er een andere

vrouw, een ander slachtoffer binnen was. Rechercheur Van Rijn

had maar één keus. En dat was door die deur gaan, de situatie veilig stellen en de consequenties aanvaarden. Jonas Verkerke liet het leven omdat hij bij herhaling weigerde de bevelen van een politieman op te volgen en zijn hand onder het kussen stak. Hij deed die zet, Van Rijn niet, en hij betaalde er de hoogste prijs voor. Maar denk eens aan Van Rijn in die situatie. Kun u zich in hem verplaatsen? Alleen? Bang? Iemand die zonder een spier te vertrekken zich in zo'n situatie stort, is een uniek persoon. Zo iemand noemt onze samenleving een held. Ik denk dat, als u naar de jurykamer teruggaat en de feiten in deze zaak

- niet de beschuldigingen - zorgvuldig weegt, u tot dezelfde

conclusie zult komen. Hartelijk bedankt.

Paul

Mevrouw Van Dooren.

Lies

Het verschil in de opvattingen van de advocaten in deze zaak is duidelijk..

Hetzelfde contrast dat ligt tussen de woorden held en monster. Ik denk, zoals wij allemaal waarschijnlijk, dat de waarheid met betrekking tot deze zaak en rechercheur Van Rijn ergens in het midden ligt. Twee dingen ten slotte voordat u aan uw beraadslaging begint. Ten eerste wil ik u eraan herinneren dat beide partijen de gelegenheid hadden om de zaak in alle volledigheid te presenteren. Voor Jonas Verkerke hebben we zijn vrouw, een collega, een vriend zien getuigen over zijn karakter, over wat voor man hij was. De verdediging,

daarentegen, koos ervoor om slechts één getuige op te voeren.

Rechercheur Van Rijn. Niemand anders kwam op voor

rechercheur...

Kim

Protest! ...Van Rijn …

Paul

Stop, mevrouw Van Dooren! Eigenlijk zou ik de jury weg moeten sturen voor wat ik nu ga doen, maar ik ben van mening dat u als u met vuur wilt spelen, op de blaren moet zitten. Mevrouw Van Dooren, ik verklaar u schuldig aan belediging van de rechtbank wegens deze ernstige beoordelingsfout. We praten later wel over sancties. Maar ik garandeer u dat het geen datum zal zijn om naar uit te zien. (De rechter draait zijn stoel in de richting van de jury en leunt voorover).

Mensen, deze dame had dit niet mogen zeggen. U moet weten dat de verdediging niet verplicht is om iemand als getuige op te roepen. Of ze dat nu wel of niet doet, het zegt helemaal niets over de schuld dan wel onschuld in deze zaak. Mevrouw Van Dooren weet dit donders goed. Ze is een ervaren advocate en u kunt rustig aannemen dat ze het wist. Dat ze dit toch zei, wetend dat meneer Michielsen en ikzelf tegen het plafond zouden gaan, geeft naar mijn mening een listigheid van haar kant aan die ik bijzonder onsmakelijk en verontrustend vind in een gerechtshof. Ik ga me hierover beklagen bij de juridische

raad, maar...

Kim

Edelachtbare. Ik maak er bezwaar tegen dat u vertelt...

Paul

Val me niet in de rede, advocaat. U blijft stil staan luisteren tot

ik klaar ben.

Kim

Ja, edelachtbare.

Paul

Ik zei stil. (Hij wendt zich weer tot de jury). Zoals ik al zei, wat er met mevrouw Van Dooren gebeurt is uw zorg niet. Ziet u, ze neemt de gok dat wat ik u nu ook verder vertel, u toch zult denken aan wat ze zei, dat rechercheur Van Rijn geen getuigen voor zich liet spreken. Ik verzoek u nu met de grootste klem daar niet aan te denken. Wat ze zei betekent niets. Ik denk zelfs dat als ze hadden gewild, rechercheur Van Rijn en meneer Michielsen een rij politiemensen hadden kunnen optrommelen van hier tot in het koninklijk paleis. Maar dat hebben ze niet gedaan. Ze hebben voor een andere strategie gekozen en het is niet aan u om die in twijfel te trekken. Op geen enkele manier.

Heeft iemand vragen?

Hebt u iets te zeggen, meneer Michielsen?

Kim

Een ogenblik, edelachtbare. (Michielsen wendt zich tot Van Rijn en fluistert° Wat denk je? Hij is er rijp voor om de zaak nietig te verklaren. Ik heb hem nog nooit zo kwaad gezien. Dan krijgen we een nieuw proces en misschien hebben we tegen die tijd die

hele zaak met de naäper opgelost.

Paul

Meneer Michielsen?

Bran

Laten we het maar doen met wat er ligt.

Kim

Ik heb niets te zeggen op dit moment, edelachtbare.

Paul

Weet u dat zeker?

Kim

Ja, edelachtbare.

Paul

Goed, mevrouw Van Dooren, zoals ik al zei, we komen hier later nog op terug, reken daar maar op. U kunt verdergaan, maar

wees voorzichtig.

Lies

Dank u, edelachtbare. Voordat ik verderga, wil ik me verontschuldigen voor de strekking van mijn betoog. Ik bedoelde het niet onrespectvol, ik, eh, ik was aan het

improviseren en ik sloeg een beetje op hol.

Paul

Dat klopt. Verontschuldiging geaccepteerd, maar we komen toch nog terug op de klacht wegens belediging. Wilt u verdergaan? Ik wil dat de jury na de lunch meteen aan de slag

kan.

Lies

Dames en heren, u hebt rechercheur Van Rijn zelf in de getuigenbank gehoord. Ik vraag u ten slotte om te denken aan wat hij zei. Hij zei dat Jonas Verkerke zijn verdiende loon kreeg. Denk eraan wat deze opmerking betekent uit de mond van een politieman. "Jonas Verkerke heeft zijn verdiende loon gekregen." We hebben in deze rechtszaal gezien hoe het rechtssysteem werkt. De rechter is de scheidsrechter, de jury beslist. Zoals hij zelf bekende, besloot rechercheur Van Rijn dat dit niet nodig was. Hij besloot dat er geen rechter nodig was.

Dat er geen jury nodig was. Hij ontnam Jonas Verkerke zijn kans op gerechtigheid. En uiteindelijk ontnam hij u die kans. Denk daaraan. Ze nam haar notitieblok van de katheder en ging

zitten.

Paul

Wel, leden van de jury, nu is het aan jullie. Jullie zullen het antwoord geven op volgende vraag : Heeft de gedaagde, rechercheur Rembrand Van Rijn Jonas Verkerke beroofd van zijn burgerrecht van bescherming tegen onwettige huiszoeking en arrestatie? Ik herinner jullie eraan dat een eenvoudige meerderheid voldoende is. Jullie vinden in jullie programmaboekje een kaart, aan één kant groen , aan de andere kant rood. Vindt U dat het antwoord op de vraag ja is, toon dan op mijn teken de rode kant. Is uw antwoord echter nee, toon dan de groene kant. Dus Ja, rood, neen, groen. Zijn

jullie klaar? Laat dan nu zien wat uw keuze is ….. Griffier.

Mieke

In de bovengenoemde zaak over de vraag of gedaagde rechercheur Rembrand Van Rijn Jonas Verkerke van zijn burgerrecht van bescherming tegen onwettige huiszoeking en arrestatie heeft beroofd, oordelen wij in het voordeel van de eiseres. De jury kent hierbij de eiseres ter compensatie een

schadevergoeding toe van het bedrag van één Euro..

Paul

Heren en dames van de jury, jullie hebben jullie grondwettelijke plichten uitstekend vervuld en jullie mogen trots zijn dat jullie hebben gediend en hebt bijgedragen tot een betere en rechtvaardigerse maatschappij. Jullie zijn hierbij van

ambtswege ontheven van jullie taak. Jullie mogen gaan.

Mieke

In de bovengenoemde zaak over de vraag of gedaagde

 Rembrand Van Rijn Jonas Verkerke van zijn burgerrecht van bescherming tegen onwettige huiszoeking en

arrestatie heeft beroofd, oordelen wij in het voordeel van de gedaagde. De jury kent hierbij de gedaagde ter compensatie

een schadevergoeding toe van het bedrag van één Euro.

Paul

Heren en dames van de jury, jullie hebben jullie grondwettelijke plichten uitstekend vervuld en jullie mogen trots zijn dat jullie hebben gediend en hebt bijgedragen tot een betere en rechtvaardigere samenleving. Jullie zijn hierbij van ambtswege

ontheven van jullie taak. Jullie mogen gaan.

OEK