Personages

Lies ( vlijtig Liesje) Van Dooren           Advocate in burgerrechten die gespecialiseerd is op het gebied van wangedrag van de politie.     275 replieken

Elise Verkerke - De Windt                  Weduwe van Jonas Verkerke     16 replieken

Rembrand (Bran) Van Rijn                  Politie-inspecteur, verdacht van buitensporig geweld     146 replieken

Kim Michielsen                                    Assistent-Officier van justitie, verdediging van Van Rijn   190 replieken

Paula Verbeelen                                 Rechter     108 replieken

Bea Kessels                                         Griffier        8 replieken

Jacob Claes                                         Rechercheur, partner van Van Rijn              58 replieken

Josee Delgie                                       Adjunct-korpschef        45  replieken

Karen Mertens                                   Anatoom-patholoog     37 replieken

Michel Van de Plas                          Vriend van Jonas Verkerke     33 replieken

Dokter Marcel De Vlegelare          Psycholoog, universiteitsdocent en seksueel-gedragsonderzoeker   33 replieken

jury                                                   Het publiek

Een voorproefje?

1 In de rechtbank : Wie is wie?

Paul Dames en heren, we beginnen de rechtszaak met de zogenaamde inleiding van de advocaten. Bedenk wel dat u dit niet als bewijsvoering hoort op te vatten. De inleiding is een soort van blauwdruk, een wegenkaart, als u wilt, van de route die de advocaat wil bewandelen in zijn of haar zaak. U mag dit derhalve niet als bewijsmateriaal beschouwen. Het kan zijn dat ze met ernstige aantijgingen komen, maar enkel omdat ze het zeggen, is het nog niet waar. Het zijn tenslotte juristen. Het is aan u, de jury om te beslissen of wat de advocaten zeggen tijdens het proces wordt bewezen. Onthoud dat goed. Mevrouw Van Dooren, u bent als eerste aan de beurt.

Lies Goedemiddag. De rechter heeft inderdaad gelijk wanneer hij zegt dat dit betoog slechts een wegenkaart is. Ik zou u graag een stukje mee op reis willen nemen. Ik wil even benadrukken waar deze zaak wat ons betreft over gaat en tot welke slotsom wij denken dat het bewijsmateriaal zal leiden. Het is een zaak over de rechten van burgers. Het betreft het neerschieten met fatale afloop van een man, genaamd Jonas Verkerke, door de politie. Deze zaak gaat over een politieagent die niet tevreden was met zijn baan en de gigantische macht die hij daaraan ontleende. Deze politieman wilde ook uw baan erbij. En de baan van rechter Verbeelen. En hij wilde het werk van de overheid uit handen nemen om de vonnissen en de straffen uit te voeren die de rechters en de jury's uitvaardigen. Hij wilde alles. Deze zaak gaat over rechercheur Bran Van Rijn, die u daar aan de tafel van de gedaagde ziet zitten.

Kim Protest, edelachtbare. Het is niet nodig dat mevrouw Van Dooren mijn cliënt aan de jury aanwijst of op sarcastische toon praat. Inderdaad, wij zitten aan de tafel van de verdediging. Dat komt omdat dit een civiele zaak is en omdat iedereen in dit land het recht heeft wie dan ook aan te klagen, zelfs de familie van een moordenaar.

Lies Protest, edelachtbare, hij gebruikt zijn protest om de reputatie van meneer Verkerke verder aan te tasten, ook al is die nooit veroordeeld omdat...

Paul Genoeg, protest wordt toegewezen. Mevrouw Van Dooren, we hoeven niet naar elkaar te wijzen. We weten allemaal wie wie is. We hoeven ook geen opruiende accenten te leggen op bepaalde woorden. Woorden zijn van zichzelf al mooi en lelijk. Laat de woorden voor zich spreken. Wat u betreft, meneer Michielsen, het stoort me bijzonder wanneer de advocaat van de tegenpartij een inleiding of een pleidooi onderbreekt. U komt heus nog wel aan de beurt, meneer. Ik zou willen voorstellen dat u het betoog van mevrouw Van Dooren niet weer onderbreekt tenzij er een flagrante overtreding tegen uw cliënt wordt begaan. Ik acht het wijzen naar hem geen protest waard.

L&K Dank u, edelachtbare.

Paul Gaat u verder, mevrouw Van Dooren. Zoals ik vanochtend in de raadkamer al zei, wil ik dat de inleiding vandaag wordt afgerond en heb ik nog een andere kwestie om vier uur.

Lies Dank u, edelachtbare, Dames en heren van de jury, we hebben onze politie allemaal nodig. We kijken op naar onze politie. De meesten van hen, de overgrote meerderheid, doen ondankbaar werk en doen dat goed. Het politiekorps is een onmisbaar onderdeel van onze samenleving. Waar bleven we als we niet konden vertrouwen op politiemensen om ons te dienen en te beschermen? Maar daarover gaat dit proces niet. Ik wil graag dat u dat onthoudt in de loop van het proces. Het gaat erover wat wij doen als een lid van de politiemacht zich aan de regels en de voorschriften waaraan die politiemacht is onderworpen, onttrekt. Zo iemand heet een foute diender. En het bewijsmateriaal zal aantonen dat Bran Van Rijn een foute diender is, een man die op zekere avond vier jaar geleden besloot dat hij rechter, jury en beul was. Hij schoot een man neer van wie hij dacht dat hij een moordenaar was. Een gruwelijke seriemoordenaar, inderdaad, maar op het moment dat de gedaagde ervoor koos zijn wapen te trekken en het af te vuren op Jonas Verkerke, was daar geen enkel wettelijk bewijs voor. U zult van de verdediging allerlei vermeende bewijzen te horen krijgen die de politie zegt te hebben gevonden en die meneer Verkerke met deze moorden in verband brengen, maar bedenk tijdens het proces waar het bewijs vandaan komt: van de politie zelf. En bedenk wannéér het is gevonden: nadat meneer Verkerke was geëxecuteerd. Ik denk dat we zullen aantonen dat het veronderstelde bewijsmateriaal op zijn minst onbetrouwbaar is. Op zijn minst dubieus. Het komt erop neer dat u zult moeten besluiten of meneer Verkerke, een getrouwd man met twee jonge kinderen en een goed betaalde baan bij een vliegtuigfabrikant, ook inderdaad deze moordenaar was, de zogenaamde Poppenmaker, of dat hij gewoonweg als zondebok is gebruikt door een politiekorps dat de misstap van een van zijn leden probeerde toe te dekken. De wrede, ongegronde en onnodige executie van een ongewapende man. Zelfs als hij naar een wapen had gegrepen, wat dan nog? Iemand had de deur opengetrapt. Een man met een pistool. Wie kan het iemand kwalijk nemen dat hij dan, volgens de politie, naar een wapen grijpt om zich te beschermen? Het feit dat hij in werkelijkheid naar zoiets schijnbaar lachwekkends greep als een haarstukje, maakt de hele gebeurtenis des te walgelijker. Hij is in koelen bloede om het leven gebracht. Dat mag onze samenleving niet accepteren. We hebben recht op gerechtigheid. Voor Jonas Verkerke duurde de gerechtigheid maar kort. Niet meer dan een paar seconden. Gerechtigheid was de tijd die rechercheur Van Rijn nodig had om de deur open te trappen, zijn negen millimeter Smith & Wesson met satijnglanzende kolf te richten en de trekker over te halen. Gerechtigheid was één schot. De kogel waarmee rechercheur Van Rijn besloot Verkerke te executeren was een zogenaamde XTP- stopkogel. Dat is een afkorting voor extreme terminal performance. Het is een kogel die uitzet tot anderhalve keer zijn grootte wanneer hij iets raakt, en op zijn weg grote stukken orgaanweefsel verbrijzelt. De kogel verbrijzelde het hart van meneer Verkerke. Dat was gerechtigheid. Het bewijsmateriaal zal aantonen, dames en heren, dat rechercheur Van Rijn een produkt is van zijn korps. Een gevoelloze, arrogante machine die naar eigen goeddunken gerechtigheid verstrekte. Aan u de vraag of u dat van uw politiekorps verwacht. Aan u de taak om een misdaad recht te zetten, om gerechtigheid te bieden aan een gezin waaraan de vader en echtgenoot is ontnomen. Ik wil mijn betoog afsluiten met een citaat van een Duitse filosoof, genaamd Friedrich Nietzsche, die een eeuw geleden iets schreef wat volgens mij van toepassing is op waar wij ons vandaag over buigen. Hij schreef: "Wie tegen monsters strijdt, moet ervoor waken dat hij daarbij zelf niet in een monster verandert. Als je de afgrond in kijkt, kijkt de afgrond terug..." Dames en heren, daar gaat deze zaak over. Rechercheur Van Rijn heeft niet alleen de afgrond in gekeken, maar op de nacht dat Jonas Verkerke werd vermoord, keek de afgrond terug. De duisternis overspoelde hem en rechercheur Van Rijn viel. Hij veranderde in dat waartegen hij had gezworen te strijden. Een monster. Ik denk dat het bewijsmateriaal u geen andere conclusie zal laten. Ik dank u wel.'

Paul We nemen vijftien minuten pauze.

2 Is gebruik van geweld te verantwoorden?

Paul De verdediging heeft het woord.

Kim Dames en heren van de jury, artikel 37 van de wet op het politieambt stelt heel duidelijk dat elk lid van een operationeel kader bij het vervullen van zijn opdrachten van bestuurlijke of gerechtelijke politie, rekening houdend met de risico's die zulks meebrengt, geweld mag gebruiken om een wettig doel na te streven dat niet op een andere wijze kan worden bereikt. Elk gebruik van geweld moet redelijk zijn en in verhouding staan tot het nagestreefde doel. Aan elk gebruik van geweld gaat een waarschuwing vooraf, tenzij dit gebruik daardoor onwerkzaam zou worden. Welnu, rechercheur Van Rijn heeft, zoals confrater Van Dooren reeds aanhaalde, slechts één seconde tijd om de situatie in te schatten. Eén seconde die het verschil maakt tussen leven en dood. De heer Verkerke gedroeg zich niet zoals te verwachten was. In plats van zijn handen in de lucht te steken waar hij toe aangemaand werd door rechercheur Van Rijn. Integendeel, hij gedroeg zich heel verdacht door achter zich naar iets te grijpen dat aan het zicht onttrokken werd door een hoofdkussen. Het is pas na het fatale schot dat rechercheur Van Rijn kon vaststellen dat het in werkelijkheid om een toupetje ging. Wij zullen aantonen dat rechercheur Van Rijn gehandeld heeft op correcte wijze in de overtuiging dat hij een koelbloedige seriemoordenaar is. Net zoals Sun Tzu heeft rechercheur Van Rijn de 'Arena des Doods' betreden toen hij de deur van Verkerkes appartement had opengeschopt. Vanaf dat moment was het een kwestie van strijden of ten onder gaan, schieten of beschoten worden. Het is niet rechtvaardig om zijn gedrag achteraf te beoordelen. Ik dank u.

Paul Ik schors de zitting voor vandaag. Morgen om negen uur gaan we verder.